blad nr 20
15-12-2012
auteur T. van Haperen
Column

Pseudowetenschap

Even geleden vond de ontmaskering van sociaal psycholoog Diederik Stapel plaats. Onderzoeker Stapel tikte zelfverzonnen data in, waarna hij conclusies trok als: meisjes die naar sexy vrouwen kijken, presteren slecht in wiskunde en vleeseters zijn hufters. Een commissie van wijze mannen stelt: dit zou wel eens niet waar kunnen zijn. Op een filmpje van de NOS verontschuldigt de gevallen wetenschapper zich. Hij heeft ook een boek geschreven. Over hoe het zo gekomen is. Een dag is dit nieuws. Daarna gaat het leven verder en concurreert Stapel in de boekwinkel met Andy van der Meyde en René van der Gijp. Ook die strijd gaat hij verliezen.
Maar de kwestie blijft boeiend. Voor ons leraren dan. Want wij zien stapels pseudowetenschappelijk onderzoek voorbijkomen. Onze leidinggevenden raken daar keer op keer van in de war. Dat beïnvloedt ons werk. Tien jaar geleden. De meervoudige intelligenties. Kinderen die anders leren. Vanwege de informatiesamenleving, het internet en de halfwaardetijd van kennis. Schuif daarom de tafels tegen elkaar, kinderen bouwen samen de kennis op, vanuit hun intrinsiek gemotiveerde leervragen. En denk erom, niet uitleggen, want dan neem je het leerproces over. Even later breekt het hersenonderzoek door. Verantwoordelijkheid nemen voor het leerproces, pubers kunnen er ineens niks meer van. Vanwege de prefrontale cortex, die moet nog wat op gang komen als je vijftien bent. Dat zelfstandig leren is misschien toch geen goed idee. En daarom gaan kinderen tot vier uur naar school en drie middagen per week tot half zes naar de huiswerkklas, waar ze schoolboeken uit het hoofd leren, om alles na de toets weer te vergeten.
Het mechanisme wetenschappelijk onderzoek, de overreactie van de onderwijselite en het gedoe op de werkvloer - het is een patroon. Een bloemlezing van de laatste weken. De Telegraaf kopt: ‘Scholieren voeren schrikbewind tegen ondersteunend personeel.’. Volgens de krant heeft 80 procent van de 60.000 onderwijsondersteuners te maken met geweld. Deze stelling is gebaseerd op een enquête, verzonden naar 18.000 mensen, 900 gaven antwoord, dat is 5 procent, wat betekent dat 95 procent de moeite niet nam om de vragenlijst in te vullen. Geeft niks, de conclusie sluit aan bij bestaande beelden. Ambulancemedewerkers, politieagenten hebben ook last van de overvragende en grenzeloze burger. Even later een persbericht van de inspectie: Kleine scholen presteren slechter dan grote, 16,9 procent scoort onvoldoende, terwijl dat bij grote scholen op 4,5 procent ligt. Staatssecretaris Sander Dekker reageert alert op al deze nieuwe onderzoeksresultaten. Hij gaat veiligheidsplannen opstellen. Er komt een digitaal meldpunt geweld. En zwakke scholen mogen een jaar aanprutsen, maar daarna komt Dekker ze persoonlijk sluiten.
Inderdaad, allemaal onzin. Wij leraren weten dat een overzichtelijke school, waar goed opgeleide mensen elkaar kennen, aanspreken en waarderen, met spanning kan omgaan. En wij weten ook hoe dat moet: pubers helpen bij het voldoen aan gestelde eisen. Een aantal leert dan ook nog wel eens wat. Maar met deze praktijkkennis haal je evidence based de krant niet. En dus raakt geen budgetverstrekkende politicus of bestuurder daarvan onder de indruk. Ik begrijp die Stapel wel.