Wij sluiten beter aan dan leraren

Jongeren begeleiden leeftijdsgenoten die dreigen uit te vallen in het mbo. Dat is het idee achter het Schooltalent-team in Leeuwarden. Het buddyproject moet de schooluitval terugdringen op het Nordwin College en Roc Friese Poort. “Meer tijd voor begeleiding is wat dit project echt zinvol maakt.”

In een kamer op het Nordwin College in Leeuwarden staan enkele ronde tafels waaraan twee jongeren gemoedelijk zitten te praten. De één is Leon Schepers (19), student maatschappelijk werk en dienstverlening aan de NHL Hogeschool. Hij begeleidt mbo-leerling Josette die achterstand opliep. Zo’n veertig mbo-leerlingen met problemen op het Nordwin College (het voormalige Aoc Friesland) en Roc Friese Poort krijgen sinds oktober 2012 hulp van het Schooltalent-team. Dat S-team bestaat uit negen mbo- en hbo-studenten die een maatschappelijke opleiding volgen. Vooraf kregen ze intensieve training over onder meer gesprekstechnieken, huisbezoeken en verslaglegging. Hun begeleiding is heel praktisch en oplossingsgericht. “Bij de eerste kennismaking met Josette bleek achterstand het punt waar het aan scheelde. Daar zijn we meteen mee aan de slag gegaan. We hebben alle slechte cijfers voor toetsen en opdrachten kort doorlopen en in een map gezet hoe we die stap voor stap wegwerken”, vertelt Leon.
Het project wordt gefinancierd door het Oranje Fonds en is een initiatief van Het Buro in Leeuwarden, dat ‘jongeren begeleidt om te voorkomen dat ze aan de rand van de samenleving belanden’. Het S-team richt zich op de groep van 15 procent van de mbo-leerlingen die extra hulp nodig heeft. “Het zijn leerlingen waarvan we denken dat ze met extra ondersteuning wel een diploma halen. Het gaat om jongeren die vaak meer verzuimen dan gemiddeld, achterstand hebben bij meerdere vakken en door docenten moeilijk bij te sturen zijn”, vertelt projectleider Erik de Breij.
Vaak hebben ze achterliggende problemen op meerdere gebieden. “Het kan zijn dat het thuis niet lekker loopt, sommigen blowen”, zegt André Saris, oprichter van Het Buro en werkzaam bij het Steunpunt Studentenzorg van het Nordwin College. De Breij vult aan dat de problematiek heel breed kan zijn. “We kijken of iemand wel eens met de politie in contact is geweest, welke middelen gebruikt iemand, hoe staat het met de financiën. Welke hobby’s en vrienden heb je. Soms blijkt op het mbo pas dat iemand add, adhd of pdd-nos heeft. Dan moet je iemand net even anders benaderen.”

:Grote broer
Schooluitval is al jaren een hot item en al heel wat ministers, hulpverleners en onderwijsmedewerkers hebben hun tanden stuk gebeten op het terugdringen van de uitval. Het Nordwin College had in 2010-2011 te maken met 6,9 procent voortijdige schoolverlaters, de Friese Poort met 5,7 procent. Landelijk lag dat cijfer voor het mbo op 7,4 procent. Het streven is dat het S-Team jaarlijks minimaal tachtig leerlingen begeleidt met risico op schooluitval, waarbij het doel is dat ten minste vijftig van hen een startkwalificatie (een diploma op minimaal mbo-2 niveau) halen.
De kracht van het project is dat jongeren andere jongeren helpen, vinden Saris en De Breij. Om drie redenen is dit volgens hen een sterk punt. Ten eerste hebben de studenten die stage lopen meer tijd dan studiecoaches en studieloopbaanbegeleiders. Studentbegeleider Leon: “Een studiecoach heeft een half uur tijd en dan moet hij weer lesgeven. Josette en ik zien elkaar meestal twee keer per week. Dat kan een uur zijn, maar ook tweeënhalf uur, afhankelijk van hoeveel begeleiding Josette nodig heeft. Meer tijd voor begeleiding is wat dit project echt zinvol maakt.”
Als leeftijdsgenoten sluiten de studentbegeleiders beter aan bij de cultuur en achtergrond van de jongeren. “Als Josette vertelt dat ze in Shooters (een feestcafé in Leeuwarden, red.) was, dan weet ik waar ze het over heeft. Daar kom ik namelijk ook wel eens”, lacht hij.
De omgang met leerlingen is wat meer op hetzelfde level, denkt ook Patrick Hassenpflug (24), student maatschappelijk werk en dienstverlening aan de NHL, en begeleider van Boaz. “De band tussen docenten en jongeren is wat stijver en stroever. Bij het eerste gesprek met Boaz zei ik: ‘Je wilt vast roken, laten we een rondje om de school lopen.’ Dat zie ik docenten niet snel doen.”
Ten derde hebben sommige vrijwilligers dezelfde ervaringen als hun maatjes. Patrick maakte bijvoorbeeld zelf ook een lastige periode door tijdens zijn studie. “Mijn moeder is vorig jaar overleden aan maagkanker. Mijn vader zit in een situatie waardoor hij de zaken niet kan regelen, dus ik heb alles op orde moeten krijgen. Het was veel gedoe om weer terug te keren op school.” Inmiddels loopt Patrick stage bij het S-team en helpt Boaz overzicht te krijgen op financieel gebied. “Ik weet nog goed hoe lastig het was je financiën op orde te krijgen toen ik zelf voor het eerst een kamer had.”
Vier weken na het begin van het project concluderen leerlingen en hun begeleiders dat het goed gaat. Saris van Het Buro: “Vrijwilligers struinen door de gangen en leerlingen stappen zelf op hen af. ‘Ik hoor dat ik extra hulp kan krijgen, klopt dat’, vragen ze dan.” Projectleider De Breij ziet de begeleiders als een grote broer. “Ze slagen er heel goed in een vertrouwensband te creëren, werken heel concreet aan doelen en laten niet los tot de problemen opgelost zijn. Ze kunnen daarbij als leeftijdsgenoot net dat zetje in de rug geven dat een leraar niet kan geven.”

{portret 1}
Wie: Josette Spithoven (18)
Opleiding: dierverzorging, Nordwin College
Begeleider: Leon Schepers (19)
Reden hulp: grote achterstand op school

“Ik loop erg achter op school. Daarom moet ik veel opdrachten en toetsen inhalen en ik ben niet zo goed in plannen. Het heeft ermee te maken dat ik add heb. Dat is een soort adhd, maar dan in je hoofd. Soms legt een leraar wat uit en is mijn hoofd heel ergens anders. Het is moeilijk jezelf te motiveren als je heel erg druk bent in je hoofd, afwezig bent en veel nadenkt. Een tweede oorzaak van de achterstand zijn privéproblemen waar ik verder niet op in wil gaan.
Voor ik bij het Schooltalent-team kwam, was ik het overzicht kwijt. Ik wist niet meer waar ik moest beginnen om de achterstand in te lopen. Leon en ik zijn begonnen met te overleggen wat eerst te doen en daar leraren mailtjes over te sturen. We zijn nu bezig een fokplan voor een American Stafford te maken met zijn tweeën. Daar werk ik dan thuis aan verder. Ik probeer nu verder vooruit te plannen.
Als je zoals ik alles in moet halen, is het fijn om dat samen te doen met iemand als Leon die zelf ook nog leert. De studiecoaches van de opleiding hebben niet zoveel tijd voor je. Dat snap ik ook wel. Die moeten ook lesgeven en weer verder met andere zaken. Daarbij praat het veel makkelijker met een leeftijdsgenoot. Als ik wat leuks of stoms meemaak, kan ik dat bij Leon kwijt. Een coach interesseert dat minder, denk ik. En Leon kan zich beter verplaatsen in wat mij bezighoudt.
Het gaat goed nu. Ik heb een 6,8 voor een toets gehaald afgelopen week! Het is een enorme opluchting dat er wat aan mijn achterstand gedaan wordt. De rugzak aan zaken die ik nog moet doen, wordt telkens lichter. Mijn doel is dit jaar al die achterstand weg te werken zodat ik volgend jaar een gewoon schooljaar zonder extra werk kan hebben.”

{portret 2}
Wie: Boaz de Vries (18, links op foto)
Opleiding: timmerman, Roc Friese Poort
Begeleider: Patrick Hassenpflug (24)
Reden hulp: verzuim en financiële problemen

“School vroeg of ik aan het Schooltalent-team wilde meewerken omdat ik nogal vaak te laat kwam. Ik woon sinds begin dit schooljaar op mezelf. Mijn moeder is met haar vriend in Engeland gaan wonen en ik wilde niet mee. Mijn vrienden vinden het wel gezellig dat op mezelf woon. Ze bleven vaak te lang zitten, waardoor ik te laat naar bed ging. Ik ga nu wat eerder slapen. Mijn vrienden heb ik verteld dat ze om tien uur weg moeten en dat snappen ze ook wel. En ik heb mijn wekker dichterbij mijn bed gezet, zodat ik hem beter hoor.
Daarnaast zat ik met financiële problemen waar Patrick me bij helpt. Sinds ik op mezelf woon, moet ik ook mijn eigen financiën regelen. Daardoor kwam er een flinke rekening voor schoolgeld waar ik niet gerekend had. Samen met Patrick heb ik een oplossing gezocht. Ik heb een lening aangevraagd bij Duo.
In het begin dacht ik dat het niet zoveel uitmaakte dat Patrick maar een paar jaar ouder is. Hij was voor mij gewoon een maatschappelijk werker in opleiding die me zou helpen. Maar nu vind ik het beter. Hij begrijpt hoe het is om net op jezelf te wonen. Als ik dat aan een leraar van dertig vertel weet die niet meer hoe lastig dat is.
Ik heb zeker al wat gehad aan de hulp van Patrick, vooral voor het financiële gedeelte. Daar had ik vragen over en die heeft hij beantwoord. Hij heeft een aantal zaken op papier gezet, een overzicht van inkomsten en uitgaven bijvoorbeeld, en dat is heel fijn.”