- blad nr 11
- 9-6-2012
- auteur R. Wisman
- Redactioneel
Janneke & Caroline
Zwartleren gympen, korte legerbroek, groen T-shirt, en een baseballpet waaronder een lange roodblonde paardenstaart tevoorschijn komt. In haar vrije tijd timmert Janneke Zandstra (18) liever een kippenhok dan dat ze zichzelf met make-up en nagellak bewerkt. Opgegroeid in een huis aan de haven van Akkrum voer ze als kind met haar vader - een scheepsbouwer - door de Friese meren. Eén van hun vaste aanlegplekken grensde aan een weiland met koeien. Janneke mocht als kind helpen op de boerderij die erbij hoorde. Hoogtepunt: trekker rijden. ‘Duw het hendeltje maar naar voren’, zei de boer. Hier wortelde haar liefde voor het boerenbedrijf.
Op praktijkschool de Compagnie in Heerenveen kwam ze erachter dat ze haar beroepsleven graag op het land wil doorbrengen. Samen met docent Caroline Sleurink werkt ze daar naar toe. Eerst was een docent metaal haar coach, maar deze ruilde ze in voor Caroline. “Ik dacht: Als ik in het groen verder wil, heb ik meer aan mevrouw Sleurink als begeleider”, zegt Janneke. “Vrouwen onder elkaar; dat praat makkelijker als je eens ergens mee zit”, vult Caroline haar aan.
De jongensachtige uitstraling van Janneke zat haar soms wel eens in de weg, weet Caroline. ‘Manwijf’, zeiden pestkoppen. Dat deed pijn. Caroline leerde haar daar de schouders over op te halen.
Op de boerderij waar Janneke stage loopt, doet ze als vrouw precies hetzelfde werk als de mannen. Ploegen, mesten, zaaien, hooipersen, gieren. Last van de stank? Integendeel. Ze vindt het heerlijk. “Plattelandsvitaminen noem ik dat”, glimlacht ze.
Het vastkoppelen van landbouwmachines aan de trekker vereist spierkracht, en gaat soms gepaard met stevig sjorren en trekken. Het komt bovendien aan op precisie: ze moet de trekker zo voor de machine zetten dat de koppelstukken in elkaar kunnen klikken. “Alles is te leren”, stelt Janneke. En als het moeilijk is, zet ze gewoon door. Ze tilt kalveren van tachtig kilo over het hek als haar mannelijke collega’s de dieren ook op die manier omhokken.
In het begin kijken mannen op de boerderij met argusogen naar Janneke. Een vrouw: wat moet die hier? “Zodra ze zien dat ik weet wat ik doe, en dat ik het werk aankan, is dat over”, zegt ze.
Docent Caroline weet hoe het is om als vrouw in een mannenwereld te werken. Als ze bijvoorbeeld een bijscholing ‘kettingzagen’ volgt, kijken de mannelijke cursisten ook raar op. Een vrouw in het groen kan toch hooguit met kruiden en bloemen bezig zijn? Caroline: “Ze zijn het niet gewend. Je verstoort hun cultuur ook een beetje - helemaal als je een rok of jurk aan hebt. Om je staande te houden, moet je dicht bij jezelf blijven.”
Trekkerrijbewijs
Leerling en docent delen meer overeenkomsten. “Janneke timmert regelmatig een schuur of een meubel in elkaar met haar vader. Precies hetzelfde deed ik als kind met mijn opa”, vertelt de docent.
Beiden houden van het buitenleven. Janneke fietst iedere morgen dertien kilometer om op school te komen. En daarna weer terug. De lessen van Caroline vinden vooral in de buitenlucht plaats. In de buurt van school is een bos waar ze bomen kappen en hout zagen. Daarnaast doen de leerlingen tuinonderhoud bij particulieren en regionale organisaties, zoals het dierenpension.
Op de praktijkschool valt Janneke niet alleen op door haar stoere uiterlijk, maar ook omdat ze degene is die met vlag en wimpel alle toetsen haalt. Sinds kort heeft ze haar trekkerrijbewijs. Momenteel is ze bezig met haar autorijbewijs. “De theorie is al binnen.” Voor de zomer hoopt ze een diploma op niveau-1 van het mbo te halen.
Toen Caroline Janneke leerde kennen, was ze stil in de klas. “Nu ben je een zelfbewuste jonge vrouw”, zegt Caroline tegen haar. “Een heel verschil.”
Wat Janneke nog moet leren, is haar fysieke grenzen bewaken. Caroline: “Je werkt hard en neigt ernaar je power te laten zien. Als vrouw is het belangrijk dat je je energie doseert. Ga niet de wedstrijd aan met een man. Ik ken een vrouw die zichzelf op de boerderij in korte tijd kapot werkte. 22 jaar, en nu al zijn haar knieën en schouders versleten.”
Janneke belooft haar docent op zichzelf te passen als ze straks loonwerker of boerenhulp is. Verder verheugt ze zich vooral op het werk. Als ze in de trekker voorbijrijdt, kijken veel mensen om. Was dat een meisje achter het stuur? Ze glimlacht van oor tot oor: “Dat geeft een machtig gevoel.”