blad nr 11
9-6-2012
auteur R. Sikkes
Commentaar

Gratis is goed

Gratis is goed, roept de moederfiguur in het hilarische boek Mama Tandoori van Erenst van der Kwast om de haverklap. De metaalwerkgevers en de PvdA hebben die kreet overgenomen: gratis is goed voor de techniekopleidingen. Er dreigen grote tekorten aan ingenieurs, dus als de hogescholen en universiteiten gratis worden voor die studies, ‘kan Nederland weer een maakland worden’.
Klinkt goed, maar kritiek was er ook meteen. Met gratis studeren lok je waarschijnlijk ook veel mensen die niet zo geschikt zijn voor een technische studie. Er zijn nu al veel afvallers, dat worden er alleen maar meer. Zoals de kasten van Mama Tandoori uitpuilen met nutteloze gratis dingen. En hoezo heeft alleen de techniek te maken met tekorten? In de zorg blijven plekken open, leraren wiskunde zijn niet te vinden, docenten Duits importeren we op grote schaal. Tekorten zijn er bijna overal wanneer de babyboomers met pensioen gaan.
Maar ernstiger is dat het gratis is goed idee volgt op een periode dat achtereenvolgende kabinetten, van links tot rechts, de prijs van hoger onderwijs steeds verder hebben opgedreven. Dat er een eigen bijdrage moet zijn, is logisch. Maar we hebben collegegeldverhogingen meegemaakt, de prestatiebeurs is ingevoerd, tweede studies zijn enorm kostbaar geworden, op het programma stond dat studenten op de universiteit de masterfase helemaal zelf moesten gaan betalen. Zoals hbo’ers al moeten, overigens. Duur is goed, was de consequente boodschap van de politiek. Dat prikkelt. Voorkomt langstudeerders. Nu opeens voor één sector gaan roepen dat gratis onderwijs een wondermiddel is, laat zien de politiek dat de prijs van hoger onderwijs te hoog heeft opgevoerd en een samenhangend beleid ontbreekt.