Het is hun keuze

Op een dinsdag wandel ik om kwart over acht naar mijn lokaal voor een les aan 5-havo. De eerste zoemer gaat, de tweede volgt, maar geen leerlingen. Ik ga naar de roostermaker, vraag of ik misschien iets gemist heb. Dat heb ik, 5-havo is net opgehaald door de Fontys Hogeschool om zich daar te oriënteren op een vervolgopleiding. Mooi, dat is twee lessen minder, ik ga iets anders doen. Maar dat zie ik verkeerd. Mavo-3 verwacht me voor een les economie. Daarna moet ik bij 3-havo een overhoring Duits afnemen. Of ik mijn mail voortaan beter wil checken? 

Dat wil ik best, maar wat moet ik hiermee? Ik bedoel, de leraar van die derde klassen is ziek, de lessen gaan toch door, prima. Maar tegelijkertijd zit mijn 5-havo bij Fontys. Waarom? Omdat school bezuinigt. Decanen geven meer les, mentoren hebben minder uren, de tijd voor de oriëntatie op de vervolgopleiding daalt en dus is de keuze voor outsourcing logisch. Fontys doet dit bovendien graag en voor niks.

Maar gratis bestaat niet. De enige hogeschool in de directe omgeving ronselt zo nieuwe aanwas. Een dagje rondkijken in een imposant gebouw, de alternatieven zijn ver weg en de keuze is snel gemaakt. Mijn 5-havo leerlingen kunnen ook moeilijk anders. Want die hbo-instellingen zijn enorm en onoverzichtelijk. En allemaal beloven ze gouden bergen. Fontys garandeert bijvoorbeeld vanaf het volgende jaar twintig uur les. Los van of dat een goed idee is; ik heb het al eens eerder gehoord. Op een politieke bijeenkomst in 2006 beloofde Jos Elbers, toen nog voorzitter van het college van bestuur van Inholland, namelijk precies hetzelfde. De afloop is genoegzaam bekend. En geen misverstand, Elbers meende wat hij zei, maar een hbo moloch is net zo bestuurbaar als een kudde lemmingen. Beloftes, persberichten en folders: ze betekenen niks op de werkvloer.

De contouren van de misdaad tekenen zich af, mijn havo leerlingen kiezen hun vervolgopleiding op basis van de informatie die naar ze toekomt, niet op basis van informatie die ze zelf zoeken. Gevolg, een stevig aantal hobbelt bewusteloos richting vervolgopleiding, rechtstreeks in de fuik van het negatief bindend studieadvies. Precies daarom moet Fontys met zijn poten van mijn leerlingen afblijven. Informatie geven, transparant, van een afstand, verder mag hun betrokkenheid niet gaan.

En op school lezen leerlingen daarna verplicht een opiniestuk van het D66-Kamerlid Boris van der Ham met als strekking: pas op, als je niet weet wat je wil, kies later en doe dat bewust. Examenkandidaten beginnen de schooldag met het hardop uitspreken van het volgende citaat: ‘Op dit moment kiest jaarlijks ongeveer 10 tot 15 procent van de circa 80 duizend leerlingen met havo- of vwo-diploma ervoor om niet direct te gaan studeren, maar een “tussenjaar” te nemen. Een verdubbeling van dat percentage zou zeer wenselijk zijn, gezien de grote uitval onder de overige studenten.’

Vanaf dan ligt de keuze voor de vervolgstudie daar waar die hoort, bij hen en bij hen alleen.