blad nr 4
27-2-2010
auteur . Lachesis
Column

Opgejaagd

Juf, ze pakken Maarten! Verontwaardigd staan Rick en Tim tijdens de pleinwacht voor me. In de verte komt Maarten verongelijkt aanlopen. Zijn jas, muts en broek zitten dik onder de sneeuw. Ik ga op zoek naar de daders. Aydin en Mees ontkennen niets. Ja, het klopt, dit is hun werk en het is een schandaal dat Rick en Tim zijn komen klagen want ze hebben zelf ook meegedaan. Is dat waar, vraag ik verbolgen. Rick en Tim aarzelen even voor ze antwoord geven. Eh ja, stotteren ze, maar wat wij deden was niet zo erg. Wij deden het maar een beetje, gewoon voor de lol en zo. Aydin en Mees snuiven minachtend. Ik kijk Maarten aan. Net als ik wil vragen of er inderdaad verschil is tussen het gedrag van Rick en Tim enerzijds en Aydin en Mees anderzijds loopt hij boos weg. Het is altijd hetzelfde, zegt hij, ze moeten me altijd hebben. Altijd!
Zuchtend loop ik terug naar het plein. Zolang ik lesgeef, zal ik falen als het over het onderscheid gaat tussen pesten, plagen of gewoon een lolletje. Het is veel te vaak a matter of perception. Zo is Maarten chronisch verongelijkt. Er is geen trefbalwedstrijd waarin hij niet om de haverklap naar mij toe komt lopen om me te wijzen op een waarnemingsfout. Er is geen samenwerkingsopdracht waarin hij zich niet bij mij komt beklagen over een minpuntje in het karakter van een ander. Hij kent geen eigen verantwoordelijkheid, hij is een slachtoffer en daarmee uit. Rick en Tim gedragen zich daarentegen nooit als slachtoffer. Er is echter een ding dat ik goed moet begrijpen in mijn omgang met hen: zij zijn ook geen daders. Zij hebben – echt, echt hoor, juf - niets gedaan, al stond ik er met mijn neus bovenop. Al struikel ik over de bewijzen. Het was allemaal ‘gewoon’. Gewoon een lolletje, gewoon een misverstand, gewoon een kleinigheidje. Niks te betekenen in het licht van alle grote vergrijpen waar anderen zich aan schuldig maken. Aydin en Mees hebben een veel reëler beeld van zichzelf. Ja, het is waar. Dat hebben we gedaan, juf. Maar we zijn hier op het veld en daar mag je sneeuwballen gooien. Iedereen doet dat. Maarten ook. Alleen wordt hij meteen kwaad als hem iets overkomt. En Rick en Tim lopen dan meteen naar u toe. Dat komt omdat het watjes zijn. Bang voor straf. Bang dat iemand boos op ze wordt. En daar sta ik dan. Als rechtspreker, als hoofdverantwoordelijke voor het welbevinden van deze leerlingen.
Doe er wat aan, roept de goegemeente als een kind roept dat-ie gepest wordt, zorg dat het afgelopen is. Anders overwegen we een klacht, een gang naar de directeur, een gang naar een andere school. Maar wat moet ik doen als ik weet dat de ene leerling veel te verongelijkt is om altijd gelijk te hebben, anderen veel te onschuldig doen en de usual suspects lang niet altijd zo schuldig zijn als hun omgeving mij wil doen geloven. En zo gaat het niet alleen met Maarten en Rick maar ook met Karli, Susan en Sarah. En met Sophie en Thomas. Het hoort bij het bestaan van een doorsnee-leerkracht. Er is geen schooljaar waarin je niet tegen de grenzen aanloopt van de pedagogische invloedssfeer. Vroeger niet en anno 2010 ook niet. Het enige dat tegenwoordig anders is, is de wijdverbreide opvatting dat het mogelijk moet zijn om kinderen te vrijwaren van vervelende ervaringen op dit gebied. Er zijn te veel ouders die denken dat het echt mogelijk is om altijd een rechte lijn tussen slachtoffers en daders te trekken. Vanwege die foute veronderstelling worden onderwijzers regelmatig in het verdachtenbankje geplaatst. Net zo vaak tot zij zich zelf ook opgejaagd voelen. Opgejaagd en gepest. Gepest met een onmogelijk verlangen.