Schaal LB verdwijnt in Randstad

Onder docenten heerst nog veel onduidelijkheid over de functiemix, de operatie waarbij docenten kunnen doorstromen naar hogere salarisschalen. De gevolgen beginnen zich echter al duidelijk af te tekenen. Op voortrekkersscholen in de Randstad blijken bijvoorbeeld de meeste LB’ers door te stromen naar LC. “LB wordt een aanloopschaal voor beginners.”

Er zijn nog veel docenten in het voortgezet onderwijs die niet weten dat zij er honderden euro’s per maand op vooruit kunnen gaan. Dat concludeert AOb-bestuurder Marten Kircz, uit de ervaringen op informatiebijeenkomsten die de AOb recent in het hele land heeft georganiseerd.
Op die bijeenkomsten werd nog eens uitgelegd dat er de komende jaren veel geld beschikbaar is om leraren te laten doorstromen naar hogere salarisschalen, zoals is afgesproken in het Convenant Leerkracht. En dat is mooi, uiteraard. “Maar veel docenten klagen over een informatieachterstand op dit gebied”, zegt Kircz. “Als ik het verhaal vertel voor alweer een volle zaal, zijn veel mensen te verrast. Ik krijg echt de indruk dat medezeggenschapsraden de informatie over de functiemix uit besturen moeten trekken. Terwijl dit toch een ongelofelijk belangrijk onderwerp is, waarbij het om forse bedragen gaat.”
Kircz geeft toe dat het voor schoolbesturen een lastige kwestie kan zijn. Want het extra geld is niet bedoeld om elke leraar zomaar een hogere functie te geven: bij de doorstroom moet worden gekozen op kwaliteit. En de criteria voor bevordering naar een hogere schaal moeten op schoolniveau worden vastgesteld met de MR. “Dat betekent dat er dus personeelsbeleid moet worden gevoerd. Wat niet gebruikelijk is in het onderwijs: als er geen bloed onder de deur van het lokaal uit komt, ben je automatisch een goede docent. Maar zo’n automatisme is niet meer voldoende om door te stromen naar een hogere schaal.”

Nulmeting
Voor de doorstroom naar de hogere schalen zijn landelijke percentages vastgesteld. In 2014 moet zo’n 21 procent meer leerkrachten in de LC-schaal zitten en 11 procent meer in LD. In de Randstad liggen de groeipercentages voor LC nog flink hoger: in 2014 moet per school bijna 40 procent meer leerkrachten in LC zitten.
Om te berekenen wat deze groeipercentages voor gevolgen hebben, moet iedere school eerst een nulmeting uitvoeren. Daaruit wordt duidelijk hoeveel procent van leraren er in 2008 in de schalen LB, LC en LD zit. Op basis daarvan worden de groeicijfers vastgesteld voor de periode tot 2014.
Sommige scholen hebben die nulmeting nog steeds niet uitgevoerd, klaagt sectorbestuurder Gijs van Dijk van de AOb. Vaak omdat er sprake is van administratieve problemen. Maar de tijd begint wel te dringen voor de nulmeting, zeker in de Randstad waar vorig jaar al extra geld werd uitgedeeld. Wie te laat is, krijgt niets. “Ik adviseer de medezeggenschapsraden om goed te controleren of de nulmeting op tijd wordt uitgevoerd”, zegt Van Dijk. “En de MR moet ook een oogje houden op het extra geld dat al in 2009 is uitgekeerd. Dat moet dit jaar echt ten goede van de docenten komen.”

Beginners
Er zijn gelukkig ook scholen waar het wel goed gaat met de functiemix. Op LMC Voortgezet Onderwijs, een stichting van schoolbesturen in Rotterdam, hebben MR en bestuur samen een model ontwikkeld om docenten te laten doorstromen. Opvallend daarbij is dat de normfunctie LC gaat worden. “LB wordt een aanloopschaal voor beginners”, zegt Jan Willem Broeders, lid van het dagelijks bestuur van de GMR.
Dat wil echter niet zeggen dat alle zittende LB’ers standaard doorstomen naar LC. Doorstromen gaat op basis van functioneren: een docent moet minimaal 60 procent van zijn taakomvang lesgeven en krijgt in de klas bezoek van zijn leidinggevende. Die let onder andere op het klassenmanagement en of de docent wellicht vernieuwende elementen in zijn les gebruikt.
Dat is een strenge selectie, maar Broeders gelooft dat de meeste LB’ers wel zullen doorstromen naar LC. “We hebben een gestandaardiseerd functionerings- en beoordelingsprogramma opgezet, met allemaal doelen die goed haalbaar zijn als je niet aantoonbaar disfunctioneert. We maken hier dus echt een enorme slag met de doorstroom naar hogere salarisschalen.”
De scholengroep Haaglanden is ook werk aan het maken van de doorstroom van docenten, zegt rector Kars Veling van het Johan de Witt College in Den Haag. Leerkrachten die willen doorstromen, krijgen onder andere een 360-graden feedback: meerdere beoordelaars spelen daarbij een rol. Verder moeten de docenten bevoegd zijn binnen hun lesgebied, moeten ze laten zien dat ze ‘aan zichzelf werken’ en moeten ze een ‘uitgesproken rol’ in de school vervullen. “Die formulering is met opzet nogal breed gehouden”, zegt Veling. Want die rol kan van alles inhouden. “De ene docent doet veel aan onderwijsontwikkeling, de andere aan onderzoek en de derde begeleidt collega’s.” En dat kan allemaal meetellen voor de kans op doorstroming.
Opvallend is dat ook op het Johan de Witt schaal LB aan het verdwijnen is. Veling: “Voor zover we er nu zicht op hebben zijn er op onze school in 2014 vrijwel geen LB-functies meer: alleen nog LC en LD. Ook in het praktijkonderwijs.” Op mavo, havo en vwo ligt de verhouding tussen LC en LD straks half-om-half. In het praktijkonderwijs zit straks bijna 90 procent van de docenten in LC, de rest in LD.
Veling benadrukt dat de doorstroming aan zijn school ‘beleidsrijk’ gebeurt: het is geen automatisme, de docent moet er wel wat voor in zijn mars hebben. Maar aan de andere kant is het ook weer geen afvalrace: “Wie serieus gemotiveerd is, moet er volgens mij in slagen om aan die criteria te voldoen.”

Sollicitatierondes
Het Lucas Onderwijs in Den Haag, een organisatie van vier scholengroepen, wilde heel graag met de functiemix aan de slag. Het doel was eerst om al in 2011 te voldoen aan de eisen van 2014. “Wij wilden niet elk jaar stapje voor stapje een groepje docenten laten doorstromen”, vertelt collegelid Hein van Asseldonk. “Want dan moet je elk jaar weer nieuwe sollicitatierondes houden, waarin je ook mensen moet teleurstellen. We wilden graag de hele operatie in één keer uitvoeren.”
Maar dat bleek geen goed idee. “We zijn gaan rekenen en zijn ons rot geschrokken.” Want het voorspellen van het carrièrepatroon van 1750 mensen is nogal een klus. “Bovendien kregen we er bij het ministerie te weinig duidelijkheid over wanneer het extra geld precies aan ons wordt overgemaakt.” En natuurlijk kan de overheid in tijden van bezuiniging altijd de geldkraan dichtdraaien, wat ook een onzekere factor is.
Kort en goed: het plan om in 2011 al te voldoen aan de eisen van 2014 verdween van tafel. Maar het Lucas Onderwijs zal in het najaar 2011 wel voldoen aan de dan geldende eisen. De scholengroep ligt dan mooi op schema en loopt niet voor de muziek uit.
En ook hier is schaal LB behoorlijk op zijn retour. Van Asseldonk: “Er zijn scholen waar 10 tot 12 procent LB’ers overblijven. Met een beetje ervaring zit je al snel in LC. En dat is prima, in de Randstad. Want er gaan duizenden leraren met pensioen en vervangers staan niet te trappelen. De doorstroom naar hogere salarisschalen maakt het werken in het onderwijs aantrekkelijker.”

{noot}
Hoe is het op jouw school gesteld met de doorstroom? Kijk op www.functiemix.nl