blad nr 4
27-2-2010
auteur T. van Haperen
Column

Stop deze gênante vertoning

Maart 2006. Filosoof Ad Verbrugge richt met een aantal gelijkgestemden Beter Onderwijs Nederland (BON) op. BON is tegen het ‘nieuwe leren’ en de groeiende invloed van het management. Dit alles onder de leus: De leraar eist zijn vak terug! Er komt een bestuur, een website, een eigen tijdschrift en aandacht, veel aandacht. En dan wordt het stil. Het blad verschijnt amper, de website krijgt iets treurigs en Verbrugge doet even niet mee. Maar nu is er dan de comeback, in de vorm van een deltaplan, geschreven door de denker zelf en gepubliceerd in NRC Handelsblad. De dag dat dit Onderwijsblad verschijnt, heeft BON haar jaarvergadering.
Hoe reëel is de kans dat dit deltaplan het onderwijs gaat redden? Het stelt zeker wezenlijke zaken aan de kaak, zoals bestuurders die elkaar benoemen en zichzelf daarbij exorbitant belonen. Ook de ellende van de schaalvergroting en het lachertje kwaliteitsbewaking komen aan de orde. Maar dit is algemeen bekend. Door naar de totaaloplossing en die is jammer genoeg weinigzeggend. Dat kan ook haast niet anders, want BON Quichot bestrijdt het onrecht van basisschool tot universiteit. Dat zijn drie miljoen mensen met verschillende problemen. Behalve dit voor een analyse noodzakelijke onderscheid, ontbreekt ook een aantal kwesties. Geen woord over de kansenongelijkheid, noch over segregatie. Geld doet evenmin mee, daar hebben we kennelijk genoeg van. En wat moeten kinderen eigenlijk leren op school? Geen competenties, maar wat dan wel? Meer centrale examens! Wanneer, in welke vakken, op welke opleidingen?
Maar het echte drama van dit deltaplan zit hem in de camouflage van het gebrek aan inhoud middels een stroom van protserig geformuleerde bullshit. Een letterlijk voorbeeld uit de tekst: In het nieuw op te zetten waarborgstelsel (?, TvH) moeten docenten en bestuurders mede op voordracht van de locatiedirectie worden aangesteld door de overheid, die daarmee ook alle lasten en risico’s voor haar rekening neemt. In normaal Nederlands staat hier: BON benoemt de overheid tot bevoegd gezag, degradeert daarmee de besturen tot folklore, exit artikel 23 van de grondwet. Diezelfde overheid gaat vervolgens nationale reserves aanleggen, waar scholen tegenvallers kunnen declareren. Prima, maar dan: Daarnaast wordt afhankelijk van de sector, de omvang en de aard van de onderwijsinstelling een lumpsum ter beschikking gesteld. Nu mogen scholen (of besturen?) ineens niet meer declareren, maar zijn gebudgetteerd en moeten dus zelf reserves aanleggen, wat weer leidt tot schaalvergroting en bureaucratie.
BON heeft vijfduizend leden. Dat is 0,17% van die drie miljoen. Bovendien is een aanzienlijk deel van het ledenbestand bejaard en over the hill, lijkt de website op een therapeutische ontmoetingsplaats voor particuliere gevoelens van miskenning en is het gedachtegoed van de grote roerganger persoonsgebonden en intuïtief. Zijn deltaplan bevat namelijk geen feiten en geen verwijzingen naar bronnen; het is regel voor regel een ideologische preek. Kortom, BON is voorbij. Leuk in het begin, maar nu... stop met deze gênante vertoning. Regel dat even, op die jaarvergadering.