- blad nr 1
- 16-1-2010
- auteur L. Douma
- Redactioneel
Dagboek van een invaller
{eerste dagboekje}
Wendy Spek (23 jaar) woont in Hoorn en is sinds vijf jaar werkzaam op een school voor zeer moeilijk lerende kinderen: de Eenhoorn/Stormvogel. Daarnaast volgt ze de verkorte deeltijd-pabo. Op maandag loopt ze stage op een montessorischool in de bovenbouw. Op woensdag en vrijdag assisteert ze in de bovenbouw van de Stormvogel. En op dinsdag en donderdag valt ze in op de Eenhoorn/Stormvogel, bij alle groepen.
Maandag 23 november
Normaal gesproken loop ik op maandag stage. Maar zondagavond word ik al gebeld door de adjunct-directeur van de Stormvogel. De leerkracht uit klas 3B ziek. Ik weet niet hoe het programma er uitziet, dus kan ik me nauwelijks voorbereiden. Maandagochtend ben ik om kwart voor acht op school. Daar kijk ik snel wat de planning is, schrijf deze op het schoolbord en bereid de lessen voor. Vanaf half negen stromen de leerlingen binnen. Ze kennen mij allemaal al, dus het is niet vreemd meer dat ik er ben als de leerkracht ziek is. Om kwart voor negen begin ik de les met het bespreken van de dagplanning en het invullen van de agenda’s. Daarna staat zelfstandig werken op het programma, zodat ik de tijd heb om individuele leerlingen wat extra instructie te geven.
‘s Middags hoor ik dat de leerkracht morgen nog afwezig zal zijn, dus heb ik mooi de tijd om de lessen voor te bereiden.
Dinsdag 24 november
Weer een dag in 3B. Vandaag heb ik er een assistent bij. Als rond half negen de leerlingen arriveren, komt er ook een stagiaire binnen. Ze legt uit dat ze normaal gesproken stage loopt bij het vak persoonlijke verzorging en vandaag en donderdag een dagje mee zou komen lopen in 3B. Ik bereid me voor op drukkere leerlingen dan gisteren: een invaller, assistent én stagiair die de leerlingen niet kennen.
Donderdag 26 november
Er zijn veel zieken. Ook de assistent uit 3B is er vandaag niet. De stagiaire is vanmorgen bij een andere groep en komt vanmiddag weer bij ons.
Tussen de middag zet ik tijdens het eten een filmpje op. Gezellig! Maar natuurlijk moet er na de film nog een uur gewerkt worden. Na een beetje tegenstribbelen komen de kinderen weer op gang en wordt er keihard gewerkt. Morgen is de andere leerkracht er weer. Het waren drie lekkere dagen bij deze groep. Het is altijd fijn om een paar dagen in te vallen in een vaste groep. Voor de leerlingen, maar ook voor jezelf.
Vrijdag 27 november
Ik voel me vandaag niet zo lekker. Hoofdpijn en erg moe. Ik ga toch gewoon naar mijn werk. Vrijdag is normaal gesproken mijn vaste dag als assistent in de bovenbouw, maar omdat er een sterfgeval is in de familie van de leerkracht, mag ik vandaag invallen. De kinderen zijn allemaal aangedaan door het verdriet van hun eigen leerkracht.
{tweede dagboekje}
Twan Linders (35 jaar) woont in Eindhoven en besloot in 2004 de deeltijd-pabo te volgen, nadat hij – met een diploma heao bedrijfskunde op zak - ruim tien jaar in een financieel-administratieve kantoorfunctie had gewerkt. Sinds 2008 is Twan invalkracht voor een schoolbestuur in Eindhoven.
Maandag 23 november
De wekker geeft half zeven aan. De kans op een vrije dag is nog altijd aanwezig. Ik dommel weer weg tot een uur later mijn telefoon gaat. Of ik vandaag beschikbaar ben voor vervanging.
In ieder geval vandaag en morgen sta ik in groep 6, een club van 26 kinderen. Ik moet in allerijl terugbladeren in de planning van vorige week om te bepalen wat er vandaag op het programma staat. De eerste uren in een nieuwe klas zijn zoals ik me het had voorgesteld voordat ik met de pabo begon. Kinderen die geduldig wachten en luisteren. De meeste kinderen vinden het leuk dat er iemand anders voor de klas staat (een meester nog wel!) en kijken de kat uit de boom. Iedereen duikt rustig in zijn leesboek.
De rust duurt niet lang. Ik straal weinig autoriteit uit en de meeste kinderen vinden me aardig. Dat is niet iets wat ik bewust nastreef, integendeel. In elke groep zitten namelijk wel kinderen die vriendelijkheid interpreteren als zwakte. Ze menen zich meer te kunnen permitteren dan bij de eigen juf. Ik blijf ze corrigeren, zet ze wel eens een paar minuten buiten de klas of stel nablijven in het vooruitzicht, maar de kinderen die correctie nodig hebben, accepteren dat vaak moeilijk van een vervanger. De lol is er op deze manier snel af.
Dinsdag 24 november
Vandaag staat gym op het programma. Ik heb geen gymbevoegdheid, dus het wordt een spelles. Ik kies voor slagbal. Enkele kinderen zijn verontwaardigd over mijn scheidsrechterlijke beslissingen en laten dat luidkeels weten. Eenmaal terug in de klas blijven sommigen daarin hangen, maar nu ze weer op hun eigen plek zitten heb ik ze vrij snel in het gareel. Ik gebruik daarvoor ‘de positieve benadering’. Soms kan ik die niet uitstaan, omdat ik het idee heb dat sommige kinderen in hun leven alleen maar positief benaderd zijn en daardoor zo verwend zijn geraakt dat ze geen fatsoensnormen en discipline meer hebben. Maar ik moet toegeven: een lachend zonnetje op het bord tekenen en de groepjes af en toe een streepje toekennen als ze snel en stil klaarzitten, werkt als een tierelier. Na school krijg ik te horen dat de juffrouw ook morgen nog ziek is.
Woensdag 25 november
Jeroen* is er al dagen op uit om de sfeer te verzieken. Als ik hem aanspreek op zijn ongewenste gedrag, reageert hij uitermate onbeschoft. Met de nodige bravoure spreekt hij me gewoon tegen. Dit soort kinderen drijft me ertoe dat ik niet voor de klas sta als de leerkracht die ik wil zijn (namelijk: behulpzaam, een veilige haven, vriendelijk), en dat neem ik ze kwalijk. Als ik mopper, beïnvloedt dat de sfeer in de klas, ook voor de kinderen die het wel goed doen. Jeroen heb ik gisteren al tien minuten laten nablijven. In de notitie die de vorige vervanger achterliet voor de juf, las ik dat hij afgelopen vrijdag ook al moest nablijven. Na weer een corrigerende opmerking van mij krijg ik wederom een grote mond terug, ditmaal vergezeld van de beweging van het doorladen van een jachtgeweer. De maat is vol. Ik stuur hem naar de directie, maar hij weigert te gaan. Ik stuur de andere kinderen naar buiten en laat hem in de klas zitten, terwijl ik zelf naar de directie loop om mijn relaas te doen. De directeur heeft onder vier ogen een goed gesprek met hem en na de pauze gedraagt Jeroen zich zowaar een stuk beter.
Vrijdag 27 november
Ik heb aangegeven dat ik liever geen kleuterklassen doe. Ik moet er niet aan denken mijn dagen te vullen met buiten spelen en poppenhoeken. Toch heb ik vandaag ingestemd met een kleutergroep, en ik moet toegeven: het was een superleuke dag.
Als ik mezelf voorstel in de kring, leg ik uit dat ik in verschillende groepen op verschillende scholen vervang. “Soms sta ik in groep 8, andere dagen, zoals vandaag, bij de kleuters.” Eén jongen lijkt zowaar beledigd dat hij zojuist voor kleuter is uitgemaakt. “Ik zit al in groep 2, hoor! Da’s best hoog!”
Maandag 30 november
Na een korte blik op de wekker val ik weer in slaap, om er om half 9 achter te komen dat ik niet gebeld ben. Het kan dus nog wel! Ik vind het heerlijk, zo’n onverwacht dagje vrij. Ik ga fitnessen, schrijf een paar hoofdstukken van mijn nieuwe boek - dingen die ik anders in de avonduren doe.
Het enige nadeel van niet in de vervangerspool zitten is dat ik vakanties en ziektedagen niet uitbetaald krijg, maar verder bevalt de vrijheid me wel.
Dinsdag 1 december
De komende drie weken, tot aan de kerstvakantie, sta ik in groep 8 in een buurtgemeente van Eindhoven. De kinderen werken stil en zelfstandig, komen uit zichzelf naar me toe om leuke dingen te vertellen en luisteren goed. Heerlijk, leerkracht kan een schitterend beroep zijn.
Woensdag 2 december
In de kring praten we over Ramses Shaffy, die de meeste kinderen gisteren pas hebben leren kennen toen er op tv aandacht besteed werd aan zijn overlijden. Ik vind het leuk om mijn eigen wereld te delen met de kinderen en ze op die manier een stukje algemene ontwikkeling bij te brengen. Als introductie vertel ik in een paar regels zijn levensverhaal en laat een stukje van Laat me horen. Daarna praten we verder over Ramses en dan buig ik het gesprek moeiteloos om naar Michael Jackson, waarna de verhalen echt loskomen.
Vrijdag 4 december
Vandaag wordt er weer gewoon gewerkt. Een half dagje dat rustig voortkabbelt. Heerlijk, in deze klas kun je de teugels iets laten vieren zonder dat er meteen misbruik van gemaakt wordt. Ik verheug me al op de komende twee weken!
{derde dagboekje}
Krista van Wijgerden (24 jaar) woont in Gorinchem en zit sinds september 2009 als invaller in een pool. Daarnaast heeft ze tweeënhalve dag vast invalwerk.
Maandag 23 november
Je moet als invaller al je administratieve dingen duidelijk op een rijtje hebben en er bovenop zitten, anders kom je aan het eind van de maand bedrogen uit. Voor elke stichting moet je andere formulieren invullen, het duizelt me soms van alle papieren: wat heb ik waar ingeleverd en wat moet nog? Daarom heb ik besloten om voor niet meer dan drie stichtingen in te vallen. Zo houd ik het voor mezelf duidelijk en overzichtelijk.
Vrijdag 27 november
Om half negen komen alle kinderen binnen. Titus* wordt aan mij voorgesteld door zijn moeder. Hij is nieuw, schijnt. “Oh, kom je vandaag bij ons spelen? Wat gezellig”, zeg ik hem. Zijn moeder kijkt verbaasd en vraagt me of ik soms niet op de hoogte ben van de komst van een nieuwe leerling. “Nee, ik weet hier niks van, maar er is altijd wel plaats voor nog een kindje.” Ik voel me wat opgelaten. Heb geen idee hoe de procedure hier op school is als er een nieuwe leerling komt. Gelukkig vindt Titus snel zijn plek. Aan het eind van de dag schrijf ik in de klassenmap dat Titus maandag weer komt wennen, om verdere verrassingen te voorkomen.
Vrijdag 4 december
Om half acht ben ik al op mijn vaste invaladresje, als ik word gebeld door de directeur van een andere school. Volgens hem is het de bedoeling dat ik vandaag op zijn school aan het werk ga. Maar ik weet van niets! Bovendien ben ik al op mijn eigen school. De directeur reageert nogal kortaf. Later bel ik met het vervangingsbureau om mijn verhaal te doen. Wat blijkt? De directeur heeft vanochtend pas om zeven uur zijn aanvraag ingediend en reageert vervolgens afgemeten omdat ik van niets weet. Het is toch zeker niet mijn schuld dat hij niet goed weet hoe hij zijn vervanging vandaag moet regelen.
{vierde dagboekje}
Marije Huson (25 jaar) woont in Vlissingen, waar ze in 2006 is afgestudeerd aan de pabo. Sinds dat jaar is Marije twee dagen per week kleuterjuf op een school in Terneuzen. Daarnaast doet ze invalwerk.
Woensdag 25 november
’s Middags word ik gebeld door de vervangingscoördinator. Donderdag en waarschijnlijk ook vrijdag kan ik invallen in een kleutergroep in Vlissingen. Daarnaast vraagt hij of ik ook langdurige vervanging wil doen, want hij heeft maar liefst twee fulltime vervangingsbanen voor de kleuters vanaf januari. Ik wil dat graag, maar leg uit dat ik een benoeming heb van twee dagen en dat ik niet zomaar mijn eigen groep kan laten varen. Ik heb verantwoordelijkheden en ben allang blij dat ik twee dagen vast werk heb. Tenslotte zijn die twee invalbanen van hem maar tijdelijk. Je mag vrolijk komen invallen een halfjaar, maar de kans is erg groot dat je daarna weer kunt vertrekken. Dat risico wil ik niet lopen, zeker niet nu ik eindelijk een vaste benoeming heb.
Donderdag 26 november
Ik val in op een basisschool in Vlissingen in groep 1/2. Het is een groepje van ongeveer zeventien kinderen, maar toch heb ik er mijn handen vol aan. Nou valt het voor kleuters ook niet mee, hoor: een andere juf, sinterklaastijd en slecht weer buiten.
’s Avonds word ik weer gebeld door de vervangingscoördinator: of ik morgenochtend een kleutergroep in Arnemuiden kan draaien. Het gaat om een school die veel waarde hecht aan het christelijk geloof. Ikzelf heb de christelijke afdeling van de pabo gevolgd, maar ben kerkelijk niet erg actief. De school is mij bekend, ik heb er een keer eerder ingevallen en bovendien werkt een vriendin van mij daar. Dus ik zie er niet tegenop daar in te gaan vallen. Er valt iets van me af, want ik weet dat ik morgenochtend niet wakker hoef te liggen met de gedachte: zal ik gebeld worden of niet?
Vrijdag 27 november
Een gezellig ochtendje gehad. Tussen de middag klets ik lekker bij met mijn vriendin.
Maandag 30 november
’s Middags word ik door de vervangingscoördinator gebeld. Hij vertelt me dat hij vanaf april een langdurige vervanging in een groep 5/6 fulltime in de aanbieding heeft. Een aantal weken geleden heb ik met hem een pittig gesprek gehad over het feit dat ik mezelf alleen beschikbaar stel voor de groepen 1 tot en met 4, maar dat wordt eigenlijk niet geaccepteerd. Dat blijkt ook vandaag maar weer als hij met die bovenbouwgroep aankomt. Het frustreert mij dat iedereen er maar van uitgaat dat je alles maar doet, zeker als invaller. Flexibel zijn is oké, maar als ik na het tweede jaar pabo geen bovenbouw meer heb gedaan, ga ik niet in de bovenbouw werken. Ik heb bewust gekozen voor het jonge kind en sta heel erg achter die keuze. Dat andere mensen het daar niet mee eens zijn, vind ik prima, maar het is mijn beslissing, dus respecteer die dan!
Dinsdag 1 december
Weer word ik ’s middags gebeld en gevraagd om donderdag dezelfde groep 2 in Vlissingen te doen als vorige week. Ik vraag de vervangingscoördinator of hij weet of ze die dag misschien sinterklaas vieren, maar hij weet het niet. Ik ga dat zelf wel even uitzoeken.
Woensdag 2 december
Rond zeven uur word ik wakker en begint de ellende: afwachten of ik gebeld word. Ik blijf lekker liggen en hoop dan altijd dat ik niet gebeld word. Want dan moet je je zo haasten en ben je helemaal onvoorbereid. ’s Morgens pas horen of je moet invallen, is echt vreselijk. Gelukkig blijft de telefoon stil en rond kwart voor acht, als ik aanneem dat ik niet meer gebeld ga worden, val ik nog even in slaap.
{kader 1}
Handig om te weten
•Voor invallers gelden in principe dezelfde salarisregels als voor hun collega’s in vaste dienst. Dat houdt niet in dat de invaller het salaris krijgt van degene die hij vervangt: hij krijgt het loon dat hij zelf heeft opgebouwd. Als een invaller in het primair en voortgezet onderwijs zestig dagen in een schooljaar heeft gewerkt, stijgt zijn salaris een periodiek per 1 augustus.
•Invallers hebben net als anderen recht op buitengewoon verlof, zoals bij huwelijk of verhuizing.
•Vervangers in het basisonderwijs die vóór 1 maart benoemd zijn en doorwerken tot de laatste dag voor de zomervakantie, hebben recht op een salaris tot en met 31 juli. Daarna kan voor de zomerperiode de werkloosheidsuitkering aangevraagd worden.
•Wie langer dan 36 maanden aaneengesloten een dienstverband heeft gehad bij hetzelfde bestuur, moet door de basisschool in vaste dienst genomen worden. In maand 37 moet het tijdelijke contract worden omgezet in een vast dienstverband. Let wel: aaneengesloten. Want bij een onderbreking van langer dan drie maanden, begint de teller weer bij nul. Op die manier kan een bestuur in principe een vast dienstverband omzeilen. Een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd duurt overigens maximaal twaalf maanden: 36 maanden zijn dus minimaal drie tijdelijke contracten op rij.
•Soms willen scholen invallers benoemen via een uitzendbureau of payroll-organisatie. Vervangers zijn doorgaans niet bij het pensioenfonds ABP aangesloten als ze via een uitzendbureau aan de slag gaan. Ook bouwen ze met een cao anders dan die van het onderwijs geen onderwijsrechten op en kunnen er heel andere regelingen gelden voor zaken als vakantieverlof. Wel wordt vaak voor het salaris en de onkostenvergoeding hetzelfde afgesproken als in de relevante onderwijs-cao voor leerkrachten is geregeld.
{kader 2}
Groene Golf
Kom je moeilijk aan een vaste baan, maar word je intussen wel op allerlei pittige taken gezet? Neem je te veel hooi op je vork in de hoop op een vaste aanstelling? Voel je je als invaller misbruikt? Meld je bij de Groene Golf, dé actiegroep van jonge leraren binnen de AOb. De Groene Golf wil zich graag samen met vervangers hard maken voor starters in het onderwijs die dolgraag lesgeven, maar niet ten koste van alles.
Ben jij zo’n jonge docent die graag wil meedenken of meedoen aan de actieplannen van de Groene Golf, of heb je vragen of klachten over invallen, mail dan Tim Bartlema: tim.groenegolf@gmail.com, of bel hem tijdens het telefonisch spreekuur van de Groene Golf, elke donderdag, behalve in de schoolvakanties, tussen 17.00 en 18.00 uur: 030 2989216. Een krabbel plaatsen op de Groene Golf-hyve kan ook: http://groenegolf.hyves.nl
{noot}
De namen van de leerlingen zijn gefingeerd.