Hup kleuterjuffen, de barricaden op!

‘Steeds meer prestatiedruk in groep 1/2’, ‘Kleuters mogen geen kleuters meer zijn’: dat concludeerde het Onderwijsblad eind vorig jaar naar aanleiding van een grote enquête onder kleuterjuffen die de oude opleiding tot kleuterleidster (Klos) hebben gevolgd. Het stuk riep tientallen reacties op, die zijn gepubliceerd op de website van de AOb. ‘Gelukkig nemen jullie als AOb het initiatief: tot nu toe waren we roependen in de school.’

Kleuterjuffen zijn het zat. Ze zijn klaar met de Cito-toetsen, de handelingsplannen, de methoden en protocollen, tegen de toenemende prestatiedruk die er op kleuters wordt gelegd. Dat bleek uit een enquête in het Onderwijsblad 19, en blijkt ook nog eens uit de tientallen reacties die het stuk opriepen. ‘Wat heerlijk om zo’n artikel te lezen.’ ‘Ik heb het Onderwijsblad - rats - meteen uit het plastic gehaald.’ ‘Een verademing!’ ‘Ik vind zoveel herkenning in dit stuk.’
In de reacties werden, net als in de enquête, harde woorden gewijd aan de oprukkende schoolse lesmethoden in de kleuterklassen. ‘Wij zijn al jaren aan het knokken om de kleuter de kleuter te laten. We moeten elke keer weer de hakken in het zand zetten als er een nieuwe methode aan dreigt te komen: we moeten altijd maar weer uitleggen dat de kleuters een ander soort ontwikkeling doormaken. Dat ze meer leren als het onderwerp uit hun belevingswereld komt, in plaats van uit het lesje dat op dat moment in de methode staat.’
Ook de pabo kreeg veel kritiek. Eén student nam het op voor de opleiding: ‘Zelf ben ik bijna afgestudeerd aan de pabo en ik kan u zeggen: ik weet veel over de ontwikkeling van kleuters.’ Maar de Klossers herkennen dat niet bij hun stagiairs. ‘Het is een gemis dat de Klos verdwenen is met alle kennis. Stagiairs krijgen te weinig kennis over het jonge kind.’ ‘De docenten aan de pabo weten zelf weinig tot helemaal niets van kleuters.’
Een pas afgestudeerde leerkracht viel de Klossers bij: ‘Toen ik begon aan de pabo wist ik vrij snel dat ik met kleuters wilde werken. Tijdens mijn opleiding ben ik er tegenaan gelopen dat ik pas in het vierde jaar kon kiezen voor specialisatie op dit gebied.’

Onvrede
De grote vraag is: hoe nu verder in de kleuterklassen? ‘Ik hoop dat er echt wat gaat gebeuren met deze uitslagen, want ik maak me toch heel erg zorgen om de toekomst van het jonge kind. Kleuterjuf blijft een vak apart, waar nog maar weinig mensen iets van begrijpen.’ ‘Ik hoop van harte dat deze enquête velen de ogen opent.’
Volgens een andere kleuterjuf is de tijd rijp om de ‘kritische kleuterleidsters’ nieuw leven in te blazen. ‘Wat gaan we nu doen met deze landelijke onvrede?’ ‘Als er ergens actie gevoerd moet worden, dan is het wel op dit punt. Dit is nog veel belangrijker dan de vraag of de aow-leeftijd naar 65 jaar gaat!’ ‘Komen er landelijke acties, waardoor het tij misschien nog gekeerd kan worden?’ ‘Hup kleuterjuffen en kleutermeesters, de barricaden op! Er wordt al te lang niet naar ons geluisterd.’

{noot}
In het volgend nummer van het Onderwijsblad: reacties van de AOb, de pabo’s en de inspectie.

{kader}
‘Eerder specialiseren in jonge kind’

Pabostudenten moeten zich tijdens hun studie vergaand kunnen specialiseren in het lesgeven aan jonge of juist oudere kinderen. Dat hebben de hogescholen in de algemene vergadering van de Hbo-raad besloten. Dat moment van specialisatie zou meteen na de propedeuse moeten liggen, of zelfs al bij aanvang van de studie. Door de specialisatie kunnen studenten zich meer verdiepen in bijvoorbeeld de ontwikkelingspsychologie van het jonge kind. De hogescholen adviseren staatssecretaris Marja van Bijsterveldt dit voorjaar over de praktische invulling van dit voornemen.