Boekhouders spelen op safe

‘De boekhouders regeren’, meldde het Onderwijsblad onlangs ietwat smalend. Want veel scholen laten teveel geld ongebruikt op de bank staan. Dat risicomijdende gedrag heeft echter ook een voordeel, zo blijkt nu. Want vrijwel alle scholen hebben hun opgepotte tegoeden ondergebracht bij solide Nederlandse banken. De Vrije Universiteit lijkt, tot nu toe, de enige uitzondering te zijn.

Treurnis in Amstelveen: deze gemeente had deposito’s ter waarde van vijftien miljoen euro uitstaan bij het IJslandse Landsbanki. Dat geld komt dus hoogstwaarschijnlijk niet meer terug. Goes en Pijnacker-Nootdorp dreigen beiden voor twaalf miljoen euro het schip in te gaan, en de provincie Noord-Holland voor bijna tachtig miljoen.
Ook buitenlandse onderwijsinstellingen hebben hun geld weggezet in IJsland. De Britse krant de Guardian weet te melden dat Britse universiteiten samen bijna honderd miljoen euro bij IJslandse banken hebben staan. Oxford en Cambridge bijvoorbeeld respectievelijk 38 miljoen euro en 14 miljoen euro.
In Nederland valt dat allemaal reuze mee. Een snelle inventarisatie van het ministerie van Onderwijs bracht geen probleemgevallen aan het licht, en individuele scholen en besturen laten weten uiterst voorzichtig om te gaan met hun spaartegoeden.
De Hogeschool Utrecht heeft bijvoorbeeld geen geld ondergebracht bij buitenlandse banken: “Wij gaan heel conservatief om met onze spaartegoeden.” Net als Hogeschool Inholland. “Wij hebben niets uitstaan bij buitenlandse banken, we doen zaken met de Rabobank en de Bank Nederlandse Gemeenten.”
Ook de roc’s doen geen gekke dingen met hun spaargeld. Bestuursvoorzitter Rob Franken van Roc West-Brabant heeft dan ook geen peentjes gezweet. “We hebben geen geld op buitenlandse banken staan, dus ook niet in IJsland.” Bij welke bank of banken het geld dan wél staat wil Franken eigenlijk liever niet zeggen. “Dat soort informatie moeten we niet verstrekken, denk ik. Wij spreiden ons geld. En ja, we hebben ook geld staan bij ING, als dat was wat u wilde vragen. Dat is een hele solide bank, die dankzij de financiële injectie van het kabinet alleen nog maar steviger is geworden.”
Het Noorderpoortcollege heeft ook geen tegoeden op buitenlandse banken staan, zegt woordvoerder Harry Bouma. “En trouwens, hoezo ‘spaargeld’? We kunnen het ons niet veroorloven om enorme bedragen te sparen. Ons vermogen zit vooral in bakstenen.”
Wel heeft het Noorderpoortcollege geld gestoken in deposito’s – wat betekent dat het voor een langere, vaste termijn bij een bank is weggezet tegen een leuke rente. Dat geld is eerst wel weer geleend, wat een rare constructie lijkt. “We hebben huisvestingsplannen die we de komende jaren willen realiseren”, verklaart Bouma echter. “Daarvoor ga je een lening aan bij de huisbank. Het is gunstiger om dat geld in één keer te lenen. Dat bedrag staat in deposito’s bij de Rabo en SNS tot het kan worden geïnvesteerd. Dus niet in Verweggistan, maar gewoon dicht bij huis.”

Afschrijven
Het Roc A12 heeft eveneens geen geld uitstaan op risicovolle banken. “Wij maken gebruik van de Rabobank en Schretlen, een dochter ervan.” Ook Roc Midden Nederland, Roc Aventus en Roc Mondriaan laten weten alleen met Nederlandse banken zaken te doen - waarbij overigens ook weer tweemaal de naam van de Rabobank valt.
Gerard Dekkers, rector van het Don Bosco College Volendam, heeft wel even zijn adem ingehouden. “Wij zaten bij een spannende bank, namelijk Fortis. Dat is gelukkig allemaal goed gekomen doordat de bank is overgenomen. En daar hadden we niet ons volledige vermogen staan, omdat wij natuurlijk ook aan spreiding doen.”
De Amsterdamse onderwijsstichting Esprit had vroeger een aardig kapitaal (en stond in 2006 nummer vier op de ranglijst van oppotters van het Onderwijsblad). Maar dat is volgens de woordvoerder veranderd. “Er is inmiddels heel veel geïnvesteerd, we behoren allang niet meer tot de rijkste scholen. En ons geld staat bij de ING.”
De woordvoerder van het grootste bestuur van Nederland, Vereniging OMO (Ons Middelbaar Onderwijs), wil kort zijn: “Nee, er is op geen enkele manier sprake van geld op buitenlandse banken, risicovolle beleggingen of wat dan ook.” Hetzelfde verhaal geldt voor Lucas Onderwijs, een groot regionaal bestuur in Den Haag en voor de Stichting Limburg Voortgezet Onderwijs in Sittard.
Sjouke Tuinier, bestuursvoorzitter van Roc Friese Poort, een van de meest vermogende roc’s van Nederland, heeft ‘nul euro’ in het buitenland staan. “Al ons geld staat bij Nederlandse banken.” Tuinier noemt onder andere Friesland Bank en SNS, daarnaast Rabobank en ING. “We hebben ook nooit belegd, ook niet in obligaties. Het geld dat tijdelijk over is, zetten we op deposito’s. Dat staat dus veilig. Er is vanuit de raad van toezicht wel eens de vraag gekomen of we niet meer rendement zouden kunnen halen op het spaargeld. Maar ik wil geen enkel risico nemen. Dan maar een lager rendement.”
Ook het Carmelcollege, het op één na grootste bestuur van Nederland, heeft volgens controller Karel van der Velde zijn geld op een binnenlandse bank staan. En aan risicovolle beleggingen doet het Carmel niet. “Alle scholen hebben met het ministerie de afspraak dat er niet gespeculeerd wordt met aandelen. Daarom is het geld belegd in obligatie-achtige producten. Die leveren weliswaar niet heel veel rente op, maar de inleg is wel gegarandeerd.”
Tenminste, als de betreffende bank niet omvalt, zo merkte de Vrije Universiteit Amsterdam. Want de vereniging van universiteiten VSNU meldde in een persbericht dat ‘geen van de universiteiten tegoeden had bij een buitenlandse bank die in problemen is geraakt’. Maar Ad Valvas, het huisblad van de universiteit, wist te melden dat de universiteit toch echt een forse obligatie heeft lopen bij de in de problemen gekomen Kaupthing Bank. Dat geld zou in juni 2009 worden teruggestort, maar of dat ervan gaat komen? Treasury manager Ko Krommenhoek maakt zich zorgen, zo meldt Ad Valvas. ‘Wellicht moeten we een deel afschrijven.’
Om hoeveel geld het gaat, blijft echter nogal duister. Krommenhoek spreekt over ‘6 procent van de uitstaande liquiditeit’. Wie het jaarverslag erbij pakt en gaat rekenen, komt uit op zo’n zes miljoen euro. “Maar dat is slechts een interpretatie”, laat de woordvoerder van de VU weten. Wil hij dan het juiste bedrag noemen? “Zeker niet.”
Misschien had de universiteit eerst even moeten bellen met Frank Huisman, beleidsmedewerker financiële zaken van Roc A12. “Persoonlijk vind ik het niet echt slim om je geld op buitenlandse banken te zetten. Je hoort wel vaker over hoge rentes in het buitenland, bijvoorbeeld ook bij Turkse banken. Maar meer rente is meer risico.”