blad nr 17
4-10-2008
auteur T. van Haperen
Column

Handen af van de examennorm

Volgens dagblad De Pers heeft staatssecretaris Marja van Bijsterveldt stoute plannen: de examennorm voor havo/vwo moet strenger. Het gerucht gaat dat leerlingen voor alle vakken op het centraal schriftelijk examen voortaan een voldoende moeten halen. Dit idee oogt weinig realistisch, omdat daardoor de waarde van de schooltoetsen zakt naar Olympisch niveau. Deelnemen wordt belangrijker dan scoren, want compenseren van centraal falen met schoolprestaties mag niet meer, dan is een 5 voor het schoolexamen genoeg, waarna de verplichte 6 voor het centraal schriftelijk het eindresultaat voldoende maakt. Dit calculerende leerlingengedrag wil niemand en dus komt de light versie in beeld: een voldoende voor het centraal examen in de vakken Engels, Nederlands en wiskunde vult de bestaande eisen aan.
Nu is het nog niet zover, maar de voorstellen staan beschreven op de websites van de VO-raad en Beter Onderwijs Nederland. Kortom, het overlegcircuit is hiermee bezig. Dat is ook logisch, want onderwijshaviken tamboereren voortdurend op het gesjoemel van scholen met examenresultaten. Waarom dan niet even kordaat optreden? Vanaf 2010 is de nieuwe norm hoogstwaarschijnlijk een feit.
Jij en ik moeten dit tegenhouden. Waarom? Er zijn geen argumenten! Ja, het is waar, sommige scholen pompen hun resultaten kunstmatig op, maar dat is een uitvoeringskwestie, een zaak voor de inspectie en geen reden om de norm te veranderen. En al helemaal niet op deze manier. Want waarom mag een leerling een onvoldoende voor tekstverklaren bij het centraal schriftelijk Engels niet compenseren met een 7 voor kennis van literatuur, idioom en grammatica, getoetst op het schoolexamen? En als dat bij Nederlands weer gebeurt, wat is daar eigenlijk mis mee?
Stel dat door deze nieuwe norm het aantal gezakten toeneemt, wie wordt daar dan beter van? Ik had het afgelopen jaar zo’n blindganger. Na de eerste ronde centraal schriftelijk net onvoldoende, de examentraining daarna ziet er goed uit, maar bij de herkansing slaat de black-out toe. Tijdens de correctie verleg ik grenzen, maar blijf steken op een half punt tekort. Ik lig daar wakker van, want ken het vervolg. Deze types gaan naar het volwassenenonderwijs. Gesjeesde scholieren krijgen daar een jaar lang enkel les in de onvoldoende vakken, van een 5 een 6 maken is de doelstelling en verder regeert de verveling van de vrije tijd. In deze omgeving leren ze weinig bij en veel af. Zoals gevangenisstraf van boefjes keiharde criminelen maakt, tovert het volwassenenonderwijs matig gedisciplineerde scholieren om tot inerte hangjongeren.
Out of the blue streng worden aan het einde van de rit, is bizar. Daarom: handen af van de examennorm. Mocht de politiek willen sturen op kwaliteit en determinatie, kies dan voor centrale examens in een beperkt aantal vakken in de derde klas. Onzichtbare leerlingen krijgen een extra kans en door thuis benoemde bollebozen worden doorgeprikt. Na deze landelijke selectieronde zit iedereen op zijn plek. Dat en blijven presteren garanderen dan een mooi begin in het hoger onderwijs. En is dat niet de kwestie?