blad nr 15
6-9-2008
auteur T. van Haperen
Column

Van Bijsterveldt is cool

Uit een enquête van het bureau Regioplan blijkt dat ruim 90 procent van de schooldirecties maatregelen heeft genomen om de wettelijk verplichte 1040 uur te halen. Het dagblad Trouw gaat bij aanvang van het nieuwe schooljaar met dit gegeven aan de slag. Hoe doen scholen dat dan? Beginnen de lessen na de zomer bijvoorbeeld eerder? De rector van het Barlaeus Gymnasium in Amsterdam antwoordt ontkennend. Ook al is de vakantie voorbij, in de eerste schoolweek zitten leerlingen en leraren pas woensdag in de lokalen. Letterlijk: ‘Zo’n aanlooptijd is onvermijdelijk. De boeken en de roosters moeten worden opgehaald; de taken die sommige leerlingen voor de vakantie hebben meegekregen, moeten worden ingenomen. Voor dit soort zaken heb je gewoon twee dagen nodig.’
Zo ziet de starheid van een overheidsvijandige schoolleider er dus uit. Want dit is echt onzin. Boekhandelaren bezorgen de leermaterialen met liefde op de thuisadressen, het rooster staat op de website en leerlingen met taken hebben zeven weken de tijd om die via de e-mail in te leveren. Maar dit soort haarkloverij leidt ook af, want de werkelijke misdaad achter de 1040 uren speelt zich elders af. Een praktijkvoorbeeld. Een leerling krijgt bij het begin van het schooljaar te horen dat de leraar natuurkunde onverwacht is vertrokken. De lessen vallen uit en de leerling geniet van de vrijheid. De school doet dat eveneens, want de lumpsum nodigt uit om hier even niks aan te doen. Het budget is overgemaakt, door het niet verzorgen van lessen dalen de salarislasten en zo komen middelen vrij voor andere zaken. Maar deze nalatigheid mag ook niet teveel opvallen en dus beginnen twee weken voor de halfjaarlijkse evaluatie de lessen natuurkunde. Een ervaren docent springt in, het proefwerk levert de leerling een 4 op en dat punt verschijnt op zijn rapport. Hierna neemt een stagiair het over. De eerste maanden verlopen moeizaam, langzaam wordt het beter en de leerling eindigt met een voortschrijdend jaarcijfer van 5,44; eindcijfer 5… de norm handhaven is belangrijk op deze school.
Staatssecretaris Marja van Bijsterveldt brengt licht aan het einde van deze tunnel der verloedering. Dankzij een strenge inspectie op die 1040 uur en het uitdelen van boetes, trekken schoolleiders ten strijde tegen de lesuitval. Natuurlijk, daarbij gaan dingen mis. Regioplan constateert dat het aantal studiedagen terugloopt en leraren meer uren draaien. En ja, dat getal 1040 kent een vreemde historie en lijkt aan de hoge kant. Maar daar wordt aan gewerkt. Een commissie van wijzen brengt in december advies uit. Ondertussen worden boetes alleen geïnd bij de excessieve overtreders en komt de rest met de schrik vrij.
De vooruitgang zit hem in de corrigerende werking die uitgaat van de rechte rug van de staatssecretaris. Vasthouden aan die stijfheid van ruggengraat was overigens bepaald niet eenvoudig. De onderwijselite trok één lijn, orkestreerde met een benepen ophokklucht verzet en de daarop volgende mediahype bracht menig Kamerlid in de war. De staatssecretaris bleef er ijskoud onder… Van Bijsterveldt is cool!