Goochelen met aandacht

Met 330 bezoekers was AOb!live voor starters in het onderwijs helemaal volgeboekt. De beginners kregen 7 juni in de Jaarbeurs workshops voorgeschoteld, dj KC zorgde voor swingende muziek en aan het eind was er een puntzak friet. Hét beginnersprobleem is nog altijd ‘hoe houd je orde’, getuige de grote opkomst bij die workshop.

Paradoxaal genoeg begint de workshop Hoe houd je orde met rondrenende deelnemers. “Rood, blauw, wit”, roepend zoeken de deelnemers elkaar op om een groepje te vormen. Workshopleider Zwanet Haveman gebruikt de lichte chaos om een discussie te voeren over wat orde is. “Als op school de directeur was binnengelopen, had hij waarschijnlijk niet gedacht dat zijn leraar orde had”, zegt ze. Toch zijn de deelnemers het eens dat er orde is. Ze zijn met een taak bezig en er is een structuur.
“Het hangt van je stijl als docent af, wat voor jou orde is”, vervolgt Haveman. De leraren (in spe) bespreken met hun groepje de verschillende stijlen. De een heeft voor schriftjes een vaste plek en het bureau is altijd opgeruimd, terwijl de gedachte daaraan bij anderen al bijna het zweet doet uitbreken.
“Om orde te hebben en houden is het belangrijk om contact te maken. Zorg daarnaast voor veiligheid, humor, weet als leraar waar je het over hebt en stel duidelijke regels”, zegt Haveman. Eigenlijk heb je aan één regel genoeg, stelt ze. Haveman daagt de groepjes uit die regel te bedenken. Ze komen tot ‘afspraak is afspraak’ en ‘gedraag je zoals jij wilt dat anderen zich gedragen’. De wet van Haveman is kort en bondig: Je mag een ander niet hinderen.

Disco
Bij de workshop Pedagogisch klimaat in de klas staat het voorkomen van ordeproblemen centraal. Workshopleider Peter Teitler, docent bij het Seminarium voor Orthopedagogiek van de Hogeschool Utrecht, stelt dat leraren in gesprek moeten gaan met collega’s over welk gedrag niet getolereerd wordt en welke aanpak daartegen bestaat. “Het gevaar dat je als docenten niet op één lijn zit, ligt zo op de loer. En als je je niet aan de afspraken houdt, creëer je geen pedagogisch klimaat.” Als voorbeeld noemt hij een leraar die zeurende leerlingen vrijdagmiddag tegen de regels in vijf minuten eerder weg laat gaan. “De maandag daarna willen ze dat ook bij een collega, dan heb je jou probleem verplaatst.”
Bij ordeproblemen maakt Teitler onderscheid tussen lastig en belangrijk probleemgedrag. Dat laatste gedrag komt voor als de veiligheid van leerlingen fysiek of psychisch (uitlachen, pesten) bedreigd wordt, of bij grote ordeverstoringen zoals een binnenvliegende wesp. “Dan moet je meteen wat doen. Je verbiedt of gebiedt iets. Bij alle ander gedrag zorg je dat je 72 manieren hebt om te goochelen met aandacht. Lastige problemen los je op een moment in de les op dat jou uitkomt.”
Niels Evers, afgestudeerd Neerlandicus en stagiair op het Cals College in Nieuwegein, was een van de deelnemers van de workshop Pedagogisch klimaat in de klas. “Kleine dingen niet te groot maken en niet te boos worden”, vond hij goede tips. Al heeft hij nog geen ordeproblemen gehad.
Een studiegenoot maakte Evers attent op de dag. “Met name over het juridische deel ben ik enthousiast. Goed te weten dat je als beginner veel uren naast je lessen kunt gebruiken voor voorbereiden en nakijken en dat je bijvoorbeeld minder mentortaken hebt.”
Het nut van vandaag noemt Evers heel groot. “Het eten en drinken is uitmuntend verzorgd. Alleen die disco hoeft van mij niet per se, stilte was ook goed geweest.”