blad nr 13
24-6-2006
auteur . Overige
Redactioneel

Stress slaat op de stem

Ruim de helft van de leerkrachten in basis- en voortgezet onderwijs krijgt vroeg of laat last van stemproblemen. Bij 20 procent leidt dat tot ziekteverzuim. De belangrijkste oorzaken zijn werkdruk, stress, omgaan met emoties en onvoldoende rust, concludeert Piet Kooijman uit zijn onderzoek naar de stemproblemen bij leerkrachten. Kooijman is logopedist bij het UMC St Radboud in Nijmegen.

Kooijman: “Een leerkracht maakt in zijn beroep heel veel gebruik van zijn stem. Hij doet eigenlijk aan topsport. Topvoetballers houden de week voor ze aan een belangrijke wedstrijd beginnen voldoende rust en letten daarbij goed op wat ze eten en drinken. Leraren zouden voor het belang van hun stem hetzelfde moeten doen. Ze gaan met hun stem meestal niet verstandig om.”
Zo’n 60 procent van de leerkrachten die tussen de vijf en tien jaar lesgeven, hebben last gehad van stemproblemen. Bij leerkrachten die al langer in het onderwijs werken, ligt dat percentage lager, 40 procent. Dat vooral jonge docenten met het probleem worstelen, geeft volgens Kooijman aan dat leraren in de loop van hun carrière beter met hun stem leren omgaan. Ze hebben bijvoorbeeld een efficiëntere manier van praten ontwikkeld en houden leerlingen beter in de hand.
Lerarenopleidingen zouden meer aandacht moeten besteden aan factoren als stress en werkdruk. Want die zijn vaak de oorzaak van stemproblemen, adviseert Kooijman. “Studenten moeten leren hoe ze het best met hun stem kunnen omgaan. Maar ze dragen ook zelf verantwoordelijkheid. Bij het uitgaan kunnen ze er rekening mee houden door niet te dicht bij de geluidsboxen te gaan staan. Roken en het nuttigen van alcoholische dranken kunnen ze ook beter zoveel mogelijk laten. Daarnaast is voldoende rust nemen en het voorkomen van stress erg belangrijk.”
In Nederland worden stemklachten niet als beroepsziekte erkend, in tegenstelling tot landen als Polen en Finland. Ruim dertig procent van de leerkrachten die op het UMC St Radboud komen, heeft last van stemklachten. “Die klachten variëren van heesheid tot het ‘kwijt’ zijn van de stem.”