blad nr 9
29-4-2006
auteur T. van Haperen
Column

Lestijd

Regionale opleidingencentra (roc) geven te weinig les, zo staat in de krant. Een dag later volgt het persbericht van de inspectie. Het valt wel mee. Hoe inspecteurs tot deze constatering komen, blijft een raadsel. Definities zijn vloeibaar in dit type onderwijs. Op de gang met een laptop internetten schijnt ook een les te zijn. Het zicht op wat binnen deze organisaties gebeurt, is al lang kwijt. Het enige controleerbare feit is dat op menige hogeschool of roc met twee of drie dagen les per week een diploma haalbaar is. Het zijn steeds vaker parttime opleidingen, met uiteraard een fulltime subsidie. De verontwaardiging hierover, ach…, het is een achterhoedegevecht. De overheid heeft losgelaten en krijgt de controle nooit meer terug. Privatiseren is de enige uitweg. De markt corrigeert dit soort lamlendigheid in een handomdraai.
Voor het algemeen vormend onderwijs is dit geen optie. Met dank aan de leerplicht blijft dat een publieke taak. Maar middelbare scholen opereren binnen hetzelfde gedachtegoed als het beroepsonderwijs. De stelling ‘het gaat er niet om hoeveel lessen kinderen volgen, maar om wat ze leren’ is algemeen geaccepteerd. Bovendien nemen onder invloed van onderwijsvernieuwing de organisatieconstructies in variëteit toe. Een groep van gemiddeld 25 leerlingen, beziggehouden door een bevoegde docent - het schijnt ouderwets te zijn, want kinderen leren ook zelf en van elkaar. En dus volgt de roep om minder regels, meer flexibiliteit. Klinkt redelijk, maar is gevaarlijk.
Laat ik mezelf als voorbeeld nemen. Kwetsbaar opstellen helpt bij dit soort precaire kwesties. Jaarlijks heb ik examenklassen. Tot vorig jaar hadden die tot begin april les, daarna volgde herkansen, studeren en facultatief lesbezoek. Even was dat gênant. Leerlingen vierden in maart uitbundig de laatste lesdag, zwalkten kotsend door het dorp, de examens begonnen in mei - leg dat maar eens uit. Maar verder, ik geef het blozend toe, het was te gek. Een aantal leerlingen ging betaald aan het werk, met sommigen maakte ik afspraken, de zon scheen, mijn werkdruk daalde. Ik blij, zij blij, een win-winsituatie, behoefte aan verandering had ik niet. Mijn schoolleiding wel. Vanaf dit jaar is het les tot het centraal schriftelijk, klassikaal. En terecht, want examentraining werkt, tenslotte maakt het Cito jaarlijks dezelfde examens. Kraken van de code is te leren door eindeloos oefenen, dat is vervelend en saai, dus dwang en uitleg van een ervaren deskundige helpen. Vandaar dat de Technische Universiteit van Eindhoven voor het luttele bedrag van 260 euro examentraining organiseert. Daarvoor krijgt de kandidaat drie dagen professionele begeleiding, inclusief opgavenbundel, tussendoortjes en twee keer avondeten. Een leerling schrijft op de site: ‘Ik ben geslaagd. Het gemiddelde voor mijn schoolexamen was een 6.2, maar voor mijn centraal examen haalde ik een 7.5!’
Marktpartijen springen in het gat dat scholen laten vallen, sommige ouders kunnen dat betalen, anderen niet. Vanaf die constatering is dit een politiek kwestie. Een aantal zakt onnodig, de kosten zijn voor de belastingbetaler. Vandaar de behoefte aan duidelijke en controleerbare regels… te beginnen met lestijd.