blad nr 22
17-12-2005
auteur . Lachesis
Column

Kwetsbaar

Er is een tijd geweest waarin er geen gedachte zat tussen haar spontaniteit en haar handelingen. Die tijd komt niet terug. Ze heeft, nu ze in groep 5 zit, iets waakzaams in haar blik gekregen. Ze houdt rekening met het onvermijdelijke: de sneer, de grijns, de soms onverholen afkeer. Gelukkig is haar spontaniteit nog steeds sterker dan deze waakzaamheid. Ilona kan het niet laten. Ze stort zich steeds opnieuw onverhoeds in het onbekende. Het is haar natuur.
De wereld is hard voor haar. Ieder kind in haar omgeving registreert haar kwetsbaarheid feilloos. Je moet stevig in je schoenen staan om je niet onmiddellijk een slag beter te voelen dan Ilona. Veel kinderen kunnen die luxe niet aan. Het lijkt alsof er een stilzwijgende afspraak bestaat dat Ilona voor alles uitgemaakt en van alles beticht mag worden: luizen, vlooien, zwakzinnigheid. Het maakt niet uit of je twee klassen hoger of twee klassen lager zit. Om Ilona kun je lachen. Ilona is vogelvrij. Met Ilona ga je om vanuit je lagere instinct. Soms ligt er zelfs een volksgericht op de loer. Dan wil niemand bij haar vader in de auto als hij aanbiedt een groepje leerlingen naar de schouwburg te vervoeren. Volwassenen zijn vaak geen haar beter. Bij elke luizenuitbraak wijzen zij naar Ilona en haar familie. Zonder enig bewijs. Zonder enig mededogen.
Het is een geweldig origineel en levendig kind. Vol grappen en grollen. Vol warmhartigheid. Ze zou iedereen wel om de nek willen springen. Iedere ontmoeting betekent een nieuw avontuur. Wat leuk, wat gezellig, vind je mij ook leuk en gezellig? De deuken die ze al die jaren opliep, hebben haar handelingen soms iets aarzelends gegeven maar ermee stoppen kan ze niet. Je kunt per slot van rekening niet weten. Vandaag kan alles anders zijn.
Ilona is moeders mooiste niet. Ze heeft honderd schuifjes en knipjes in het haar, praat met een rauwe basstem en is op zijn zachtst gezegd opmerkelijk gekleed. Haar uiterlijk maakt het haar omgeving nog makkelijker. Is het niet om te lachen? Kom, laten we lachen. En als daar zo’n vervelende juf tussen staat, laten we dan besmuikt lachen. En wijzen, grijnzen, smiespelen. Kijk nou toch weer, daar komt dat malle kind op school verkleed als Zwarte Piet. Ooit zo’n Piet gezien? Haar kin is nog wit nota bene. Kijk die feestjurk met kerst van haar nou. Die is toch veel te lang. Zeker van haar oma geweest. Zouden er vijftig of honderd knipjes in haar haar zitten? O gut, daar komt ze aan, niet lachen.
Ilona stopt niet. Haar doorzettingsvermogen is geweldig. Ze verkocht bijna honderd vogelvoerpakketjes voor de school. Ze liep stad en land af met al die zakjes, kwam samen met haar moeder in buurten waar de rest van de schoolbevolking het bestaan niet van wist. En steeds opnieuw kwam ze nieuwe zakjes halen. Met glimmende ogen. Vind je het goed van me, juf? Ik vind je geweldig, Ilona. Denkt u dat anderen er ook zo veel verkopen? Ik weet wel zeker van niet, Ilona. Ze straalt van geluk. Nou dan ga ik maar weer eens, juf. Vanmiddag gaan we naar de buurt waar mijn oom woont. Pfft. Ik ben er maar druk mee.