blad nr 22
17-12-2005
auteur R. Sikkes
Redactioneel

Voortgezet onderwijs zoekt 12.500 leraren

In het voortgezet onderwijs nemen de problemen om voldoende leraren te vinden in hoog tempo toe. Tussen 2005 en 2010 gaapt er tussen de vraag op de scholen en het aanbod van de lerarenopleidingen een gat van rond de 12.500 leraren, dat moet worden opgevuld met herintreders, zij-instromers en mensen van buiten het onderwijs.

Dat blijkt uit cijfers die het Onderwijsblad heeft opgevraagd bij het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit Maastricht. Het centrum maakt deze rekensom niet zelf, maar typeert op basis van de gegevens de problemen voor het voortgezet onderwijs in hun knelpuntenanalyse als ‘groot’. De arbeidsmarkt voor leraren basisonderwijs en gymnastiekdocenten is tot 2010 redelijk in evenwicht.
Iedere twee jaar analyseert het ROA de bewegingen op de arbeidsmarkt voor de komende vijf jaar en koppelt deze aan de jongeren die een opleiding volgen. Uit het rapport De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2010 blijkt dat door de economische opleving de vraag naar jongeren groot wordt. Niet het onderwijsniveau is doorslaggevend voor de kans op werk, maar de studierichting. Techniek, onderwijs en openbare orde zijn de richtingen met de allerbeste arbeidsmarktperspectieven. Landbouwopleidingen en economische richtingen doen het relatief slecht.

Pensioengolf
In het onderwijs komen er niet veel nieuwe banen bij omdat het leerlingenaantal stabiliseert. Wel is er een grote vraag naar vervanging, al is het effect van de pensioengolf in het algemeen wat uitgesteld omdat mensen langer blijven werken. Tot 2010 verwacht het ROA daarom wel knelpunten om alle vutters en gepensioneerden te vervangen, maar die zijn minder groot dan eerder werd aangenomen.
In het voortgezet onderwijs ligt dat anders, omdat de sector erg vergrijsd is. Bovendien zijn er weinig studenten op de lerarenopleidingen voortgezet onderwijs. Het ROA verwacht grote problemen bij alle vakken, zowel de talen, economische en maatschappelijke vakken en natuurlijk alle exacte richtingen. Daarnaast verwachten de onderzoekers tekorten aan docenten expressievakken en medische of verzorgende beroepen in het beroepsonderwijs.
Het ROA kijkt zelf niet naar de tekorten, maar berekent op basis van vraag en aanbod een knelpuntenfactor. Uit aanvullende cijfers blijkt echter dat de komende vijf jaar rond de 12.500 banen in het voortgezet onderwijs niet vanuit de opleidingen kunnen worden opgevuld. Tel daarbij op dat hbo’ers en academici ook in andere sectoren populair zijn, dan wordt het moeilijk voor het onderwijs om mensen van elders te werven.
In het basisonderwijs zijn er nauwelijks problemen. Weliswaar gaapt er een gat van 3000 tussen vraag en aanbod, maar op het totaal van 117.000 leraren is dat geen groot aantal. Bovendien zijn er naar verwachting nog voldoende herintreders en zij-instromers, waardoor er geen grote problemen ontstaan.

Vraag Aanbod Tekort* Knelpunt

Leraar basisonderwijs 27600 24400 3200 redelijk
Leraar talen vo 6600 4700 1900 groot
Leraar exact vo 9100 3900 5200 groot
Leraar economie en
maatschappij 8600 3200 5400 groot
Leraar gymnastiek 3400 5100 -1700 geen

(*bron: ROA, berekening tekort het Onderwijsblad)

Het volledige rapport De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2010 is te vinden op www.roa.unimaas.nl