blad nr 17
8-10-2005
auteur T. van Haperen
Column

Levenslang

Sinds de vakantie ga ik met de fiets naar school, vanwege de beweging. Laatst, wind tegen, in de zwaarste versnelling, mijn benen lopen vol en kijk, daar staat R. bij de bushalte. Wat doet deze drop-out hier op dit tijdstip? Ik stop en vraag hem waarom hij niet bij de halte voor zijn woonhuis staat. Daar is het veel te druk. Daarom is hij hierheen gefietst. Vervelend, al die mensen, antwoord ik. Maar ook een beetje dom van je, die lui hebben dadelijk een zitplaats. Hij haalt zijn schouders op. Waar hij heen gaat? Een warrig verhaal volgt. Na een jaar niks doen, zit hij nu op de cementschool, legt wegen aan… beton is beter dan asfalt. Waarom dan overal zoab? Straks wordt alles weer beton, zo verdienen die lui hun geld. Ah, zit dat zo.
Eenmaal weer op weg slaat W. me op de schouders. Even geleden van school gestuurd vanwege vechten met een leraar. Sindsdien nooit meer een onderwijsinstelling van binnen gezien. Hij vertelt over zijn werk in de metaal en trakteert me vervolgens op een Lonsdale-verhandeling over Turken. Daar hoor ik iets van te zeggen, maar het lukt me niet. Wat moet ik? De voordelen van vrij verkeer van arbeid en kapitaal benadrukken? Internationale arbeidsverdeling als motor van onze welvaart? Over tien jaar is W. nog geen dertig en structureel werkloos. De metaal floreert dan in Oost-Europa. W. is maatschappelijk overbodig en het ergste is, hij weet het.
Ik ken deze jongens van toen ze klein waren. Boefjes, met een Cito-score boven de 530. Een diploma algemeen vormend onderwijs moet dan toch lukken. Niet dus. Hoe dat kan? Nou, volgens mij is leren als trappen tegen een dichte deur. Ooit gaat hij open, sommige kinderen moet je er alleen wel wat vaker voor zetten. Maar zo werkt het niet meer. In het voortgezet onderwijs regeren de rechte lijnen, terugval van prestaties staat voor wijzigen van schooltype. De onderwijssocioloog Peschar in de Volkskrant: ‘Je laat een twijfelgeval op het vwo afstromen naar havo, dat is goed voor de slagingscijfers. Kinderen krijgen in de derde klas al te horen dat ze maar beter naar het mbo kunnen gaan… alle klapdeurtjes in het onderwijs gaan naar beneden open.’
Tegelijkertijd moet leren anders, meer vanuit het kind zelf. Maar types als R. en W. zijn niet intrinsiek gemotiveerd, nemen geen verantwoordelijkheid voor hun leerproces… de benadering matcht niet met hun belevingswereld, om het maar eens onderwijskundig correct te formuleren. Leerlingen binnenhouden, garant staan voor resultaat, is omgebogen naar een demotiemodel. Na één keer struikelen is het like a rolling stone, with no direction home, like a complete unknown. Nergens zijn de uitvalcijfers zo hoog als in Nederland.
Een paar weken geleden, die rel over Cees B. Vier jaar in de gevangenis wegens een falend juridisch apparaat. Wat een onrecht! Zet daar R. en W. eens naast. Zij hebben levenslang en niemand kijkt… life ain’t fair… voortaan pak ik maar weer de auto.