blad nr 5
5-3-2005
auteur R. Sikkes
Commentaar

Verjongingskuur

Het basisonderwijs is bezig aan een flinke verjongingskuur: een enorme golf van juffen en meesters van tussen de 20 en 35 jaar heeft een vaste plek veroverd op de scholen. Het nieuwste jaarboek van het Sectorbestuur onderwijsarbeidsmarkt laat in een prachtig grafiekje zien dat een nieuwe generatie klaar staat om de flinke groep van 50-plussers die de komende jaren met pensioen gaan, op te volgen. En, zo weten we, er zitten nog eens tienduizenden jongeren op de lerarenopleiding basisonderwijs, een van de populairste studierichtingen in het hbo, om ervoor te zorgen dat er op termijn genoeg mensen zullen zijn voor de opvolging van de grote groep ervaren leraren basisonderwijs.
In het voortgezet onderwijs ontbreekt het helemaal aan zo’n verjongingskuur, zo wordt uit datzelfde jaarboek in één oogopslag duidelijk. Er heeft zich nauwelijks een jongere generatie genesteld op de scholen en bovendien is het aandeel van de 50-plussers veel groter dan in het basisonderwijs. Langer doorwerken – waar dit kabinet met harde en zachte hand alle Nederlanders toe probeert te dwingen en verleiden – kan natuurlijk helpen. Als alle 60-plussers één jaar langer op hun post blijven, dan helpt dat. Tijdelijk. Maar voor een echte oplossing is veel meer nodig.
Want de situatie in het voortgezet onderwijs is met deze leeftijdsopbouw buitengewoon conjunctuurgevoelig. Nu lijkt het met de openstaande vacatures een beetje mee te vallen, omdat mensen met een onderwijsbevoegdheid uit de marktsector hun heil zoeken in het vo. Ook is er aanvoer van personeel vanuit de door afbraakbeleid geplaagde educatie-sector in de bve. In beide gevallen gaat het om mensen met een flinke werkervaring achter de rug, die zeer welkom zijn, maar niet voor de zo broodnodige verjongingskuur van het voortgezet onderwijs zorgen.
Bovendien weten we dat de situatie op de lerarenopleidingen voortgezet onderwijs compleet anders is. Naar schatting zal dat toch magere aantal studenten ternauwernood voldoende zijn om eenderde van de openvallende banen op te vullen. Tel daar bij op, zo bleek vorige week uit een reportage in het Onderwijsblad, dat eigenlijk alleen de opleidingen voor Nederlands, Engels en geschiedenis goed gevuld zijn. Dat vraagt om actief beleid. Goede begeleiding van starters, jongeren zien wel dat de beginsalarissen deugen, maar ook dat carrièreperspectieven in het voortgezet onderwijs mager zijn. Het ontbreekt aan soepele doorstroomopleidingen vanuit het basisonderwijs. Als de sector – overheid, opleidingen, werkgevers en vakbonden – niets doet, zal het lerarentekort bij al die andere vakken tot ongekende hoogten stijgen.