blad nr 12
16-6-2001
auteur T. van Haperen
Column

Kankerpit

Zo, dus u vindt mij een kankerpit. Fraai is dat. De waarheid is anders heel eenvoudig: het onderwijs lijdt onder een ernstige crisis. Geloof maar niks van die mooie eindexamencijfers! Burgerbedrog! In werkelijkheid wordt er niks geleerd. Heeft u Vet vmbo gezien? Een programma gefinancierd door de overheid. Je reinste propagandaŠ voor troep! Koken gaat goed, haarknippen ook, maar van het algemeen vormende, waar jonge mensen weerbare en participerende burgers van worden in een samenleving die employability hoger waardeert dan ambachtelijkheid, heb ik niks gezien. Aardrijkskunde, Frans, Duits, geschiedenisŠ Hitler, daar hebben ze op de lagere school van gehoordŠ komt uit Duitsland, jodenvervolging, maar hier houdt het op. Goebbels, Willy BrandtŠ voetballers in de Bundesliga? Deelnemers aan het songfestival? Claudia Schiffer, die kennen ze wel, van het bushokje. U ziet hier geen probleem? Reproductieve kennis vervliegt. Daar heeft u een punt, Goebbels is dood und mit dem Willy geht es nicht viel besser. Je kunt niet alles onthouden, maar dat andere, wat in plaats van kennis zou komen, waar is dat? In de bovenbouw gaat het namelijk niet veel beter. Voor het havo-examen deelvak economie hoefden mijn leerlingen bij geen enkele vraag hun kennis productief aan te wenden. Mijn zoon is bepaald geen genie, maar haalt zonder al te veel inspanning voor dit werk een voldoende. Met zijn twee-mavo-verstand kan hij een rechte lijn door twee punten trekken, procentuele verschillen uitrekenen en een paar begrippen uit het hoofd leren. Weet u wat het ergste is? Het had niet veel moeilijker moeten zijn. Mijn leerlingen doen met één les in de week erg weinig vaardigheid op. Moduleren, blokkensysteem? Komt het niet uit de lengte, dan maar uit de breedte? Ofwel, als het net lekker loopt gaan we uit elkaar. Nee, even stil, u mag zo weer, ik heb namelijk de oorzaak gevonden. Het is een complot! Van bejaarden! Studiehuispropagandisten zijn oud! Dat was u nooit opgevallen? Dat begrijp ik, u heeft er zelf ook al wat jaren op zitten. Jammer, want informatie van vroeger kan actuele observaties vertroebelen. Neem Visser Œt Hooft, Ginjaar-Maas en Wijnen, zij bleven dromen van die fijne hbs-tijd. Hun haat jegens de Mammoetwet kreeg een moderne invulling door integratie met onderwijskundige bevindingen over zelfverantwoordelijk leren en vaardigheden. Dat de hbs dreef op vakkennis werd over het hoofd gezien. Nu blijkt dat vijftien keer vakkennis, vaardighedenonderwijs in de weg staatŠ foutje, bedankt.

En als je eenmaal begint met gek doen, wordt het alleen maar gekker. Leest u kranten? Een willekeurig bericht. Een school in Den Haag heeft drop-outs. De oplossing: Emile Ratelband. Die komt voor een paar duizend gulden een middagje motiveren. Onder de foto in NRC Handelsblad staat: ŒEmile Ratelband leert een leerling in zichzelf te geloven.¹ De organisator, leraar wiskunde Dick Pak, stelt: ŒDit kunnen ze goed gebruiken.¹ Maanden hebben ze vergaderd, Pak en zijn team... er moest iets gebeuren. Tijdens de zoveelste brainstormsessie in het conferentiecentrum aan zee vormde zich het concept Ratelband. Daarna taken verdelen: Emile bellen, geld husselen, persbericht, Emile van het station halen en de pers te woord staan. Het succes is groot: het krantenartikel heeft weken in de docentenkamer gehangen. Motivatiecoördinator Pak schrijdt met rechte rug door de gangen, hij heeft er weer een jaartje werken op zitten. De uitvalpercentages blijven natuurlijk gelijk. Geen probleem, het volgend jaar kan Pak terecht bij TSM-consultants, die zijn bereid voor 3100 gulden leraren leren te motiveren. Waarom schudt u het hoofd? Dit is de trend: specialisatie. Beroepsbestuurder, bovenschools manager, rector, conrector, locatieleider, personeelsfunctionaris, coördinator, laagleider, motivator, kennisoverdrager, vaardigheden-goochelaar, begeleider, onderwijsassistent, counselor, professionele mentor, loopbaanbegeleider, lio-dio-opleider, chauffeur voor de rectorŠ waar houdt dit op? Wat zegt u? Ik roep maar wat, geef niet aan wat ik wel wil? Dat ben ik niet met u eens. Ik wil in alle rust mijn kunstje doen, dat is alles. Nee, nee, nee, kunstje is niet badinerend. Ik ben blij dat ik er tenminste één beheers. Rancuneus? Zou kunnen, maar u reageert niet op de inhoud, terwijl de kwaliteit van argumenten mij van groter belang lijkt dan de drijfveren van de boodschapper. Wat zegt u? Querulant, oude mopperaar. Rustig aan een beetje. Ik ben helemaal niet oud, moet minimaal nog twintig jaar werken. Hoezo irritante zeur? Nu moet u ophouden met scheldenŠ oude kankerpit!