blad nr 20
20-11-2004
auteur T. van Haperen
Column

Corrupte pygmeeën

Het komt door een personeelsadvertentie in NRC Handelsblad. Die drijft me in een herfstdepressie. Groot bestuur zoekt algemeen directeur voor scholengroep in provinciestad. Vragen borrelen op. Wat is dat voor baan? Wat moet zo iemand kunnen? Daarover lees ik weinig. De gestelde eisen slaan overwegend terug op het zijn van de sollicitant. Hij/zij is een bruggenbouwer, is empathisch, is een teambuilder en is omgevingsbewust. Liever geen autistische ruziemaker dus. Tja. Een beetje moedeloos bestudeer ik de volgende vereiste. ‘De kandidaat heeft ervaring met integratieprocessen.’ Die snap ik niet. Betekent dit bruggen bouwen tussen allochtonen en autochtonen? Of gaan scholen gewoon verder met fuseren? Uiteindelijk stuit ik op twee zinnen die wel iets zeggen: ‘uitdragen beleid van bestuur en toezien op passende implementatie in de school binnen bestuurlijke kaders’ en ‘de schaal behorende bij deze functie is zestien-plus’. Vrij vertaald: het bestuur is de baas en de functiewaardering mag er zijn. Zestien-plus is de schaal voor bijvoorbeeld een excellente hoogleraar. De oud-directeur van het Rijksmuseum verdient dat, na zijn overstap naar de universiteit. Een kandidaat van dat kaliber… naar een provinciestad?… voor zo’n functie?
Het deduceren en combineren is niet meer te stoppen, raast maar door, trekt aan me… de conclusie dringt zich op. Een vage advertentie, voor een overbodige baan. Het bestuur heeft een zelfbenoemde Chief Executive Officer (CEO) in schaal achttien, daaromheen betaalde bestuurders in zeventien. Het stadje heeft drie scholen, met ieder een eigen directie in de schalen vijftien, veertien en dertien. Daar schuift een zestienplusser tussen, met kantoor, medewerkers en de hele mikmak. De scholen draaien. Het bestuur geeft geld en bepaalt. Wat overblijft is vrijblijvend wat netwerken, vergaderingetjes beleggen, recepties aflopen, rondbellen, internetten en babbelen met de journalist van de streekkrant.
En dan komt de hamvraag. Wie betaalt dit? De getallen geven het antwoord: 6.900 medewerkers houden 65.000 leerlingen van de straat. Toch zijn klassen van boven de dertig normaal en verdienen de meeste leraren bitter weinig.
Deze impliciete keuze, dat is de hedendaagse misdaad tegen het onderwijs. Bij mij aan de universitaire lerarenopleiding… studenten geven 25 lessen of meer, daarbovenop werken ze vakdeficiënties weg aan de faculteit, volgen colleges didactiek en onderwijskunde… hun beloning? Schaal tien! Een secretaresse die achter absenten aanholt, krijgt twaalf. Een andere grappenmaker zit in zestien-plus niks te doen... integraal personeelsbeleid sloopt kwaliteit!
Graaiende topambtenaren, nieuw meubilair voor de minister, de media presenteren het als incidenten. Een misverstand, graaien is de norm. Vrij naar Theo van Gogh: het Nederlandse onderwijsmanagement is een bende corrupte pygmeeën. Keurig in het pak en met de kaken stijf van het jargon, schuiven ze elkaar duurbetaalde baantjes toe. Leraren zijn hierdoor als gokverslaafden in het casino, ze verliezen altijd. Na inktzwarte, apocalyptische hallucinaties word ik hier met enige regelmaat gillend wakker van. Natuurlijk, ik val weer in slaap, ontwaak, ga naar mijn werk, recupereer… maar het gevoel constant bestolen te worden… dat blijft.