blad nr 12
16-6-2001
auteur . Overige
Column

Cornielje

Het is inmiddels (bijna) iedereen duidelijk: de basisvorming in de huidige vorm is mislukt. Het programma is te omvangrijk, te onsamenhangend en differentieert te weinig. Zeven jaar geleden was ik nog een roepende in de woestijn. Maar in de loop der jaren heb ik steeds meer steun verworven om knelpunten op te lossen: een motie tegen verdere schaalvergroting in het voortgezet onderwijs en een motie tot afschaffing van de toetsen basisvorming zijn door de Tweede Kamer aangenomen. Ook een ander voorstel van de VVD om de basisvormingsdoelen op te nemen in het eindexamenprogramma vmbo haalde een meerderheid. Ten slotte noem ik mijn jarenlange strijd voor meer praktische beroepsgerichte vakken in de eerste jaren van het vmbo.
De inspectie bracht in september 1999 haar evaluatierapport uit. Een van de aanbevelingen luidde om het programma te splitsen in een kerndeel en een optioneel deel. De staatssecretaris nam een jaar de tijd voor haar beleidsreactie. Ze nam deze aanbeveling helaas niet over. Wel krijgen de scholen de ruimte om zelf een keuze uit de kerndoelen te maken. En daarna?
Dat scholen het overladen programma niet meer hoeven uit te voeren is logisch en kan op mijn instemming rekenen. Niemand is tot het onmogelijke gehouden. Slechts de helft van de kerndoelen komt aan bod. Adelmund had beter kunnen besluiten om de bestaande situatie nog enige tijd te gedogen (de scholen zijn immers al acht jaar Rin overtreding1) om snel na het advies van de Onderwijsraad keuzes te maken. Zij geeft echter geen enkele richting aan en dat zal over twee tot drie jaar tot grote onrust in de onderbouw van het voortgezet onderwijs leiden.
Beter ware het om de scholen nu al in te laten spelen op de gewenste veranderingen:
De Onderwijsraad, de inspectie en de Raad van State adviseren om te komen tot een kerndeel en een optioneel deel (waarbij de eindexamenprogramma1s leidend zijn). In het advies, dat in oktober verschijnt, zal dit onherroepelijk terugkomen.
De Tweede Kamer heeft gevraagd de adviesaanvrage aan te vullen met een passage om scholen toe te staan het nieuwe programma te differentiëren naar schoolsoorten (vmbo, vmbo-theoretische leerweg, havo en vwo). Waarom de scholen dat nu al niet toestaan? De VVD is daar voor.
Laat ik er nog een persoonlijke noot aan toevoegen:
Stimuleer combinaties van de volgende verwante bevoegdheden: natuur- en scheikunde en techniek, biologie en verzorging, wiskunde en informatiekunde, geschiedenis en maatschappijleer, zodat men in ieder geval snel met minder leraren voor de klas toe kan.
Het wachten is nu op (het advies van de Onderwijsraad over) de hervorming van de basisvorming. Een basisvorming die differentieert naar niveau, vakkenaanbod en duur. Sommigen zeggen dat de basisvorming hiermee wordt afgeschaft. Anderen beweren juist dat het huidige laat-maar-waaien-beleid geen perspectief biedt. Bij een echte hervorming van de basisvorming zul je kleur moeten bekennen. Blauw is aan de winnende hand.