- blad nr 17
- 9-10-2004
- auteur . Overige
- Het juridisch probleem
Herplaatsing
Sinds 1996 kan in het onderwijs de werkgever een werknemer ontslag aanzeggen wegens ziekte. De werkgever moet vooraf advies vragen bij UWV. Deze procedure is geregeld in artikel 20 van het Besluit ziekte en arbeidsongeschiktheid onderwijs en onderzoekpersoneel (BZA). Drie vragen moeten dan beantwoord worden. De eerste is het eenvoudigst. Is er sprake van twee jaar ziekteverlof? De tweede vraag is al wat lastiger. Is het waarschijnlijk dat belanghebbende binnen zes maanden na de voorgenomen ontslagdatum weer arbeidsgeschikt zal zijn? Deze twee vragen beantwoordt UWV. Bezwaar of beroep daartegen is niet mogelijk. Alvorens de ontslagprocedure te starten dient de werkgever na te gaan of belanghebbende kan worden herplaatst. In de artikelen 11 en 11a van het BZA is de verplichting voor de werkgever opgenomen om vervangend werk aan te bieden, evenals de verplichting voor onderwijspersoneel om deze werkzaamheden te accepteren. De vraag naar de herplaatsingsverplichting is het lastigst te beantwoorden en geeft aanleiding tot veel (ook juridische) discussie. Centraal staat de vraag wat van een werkgever bij herplaatsing mag worden verwacht. Het creëren van een nieuwe functie? Moet de organisatie van de arbeid veranderd worden? Kan belanghebbende verlangen dat er een andere verdeling van de werkzaamheden plaatsvindt? Of concreter: kan de leraar die niet meer geschikt is om les te geven verlangen dat hij belast wordt met remedial teaching? Als de werkgever tot ontslag overgaat, staan deze vragen centraal in de ontslagprocedure.
De Hoge Raad heeft in diverse arresten de kaders getrokken waaraan de beslissing van de werkgever kan worden getoetst. Vrij vertaald komt het erop neer dat belanghebbende het nodige van zijn werkgever mag verwachten. Omstandigheden als de lengte van het dienstverband, de mogelijkheden van de werkgever en de oorzaak van de arbeidsongeschiktheid spelen hierbij een rol. Een algemeen antwoord kan niet worden gegeven. Zowel artikel 20 van het BZA als de Hoge Raad gaat ervan uit dat onder omstandigheden ook een andere werkverdeling van de werkgever mag worden verwacht. De Centrale raad van beroep heeft in 2001 beslist dat van een onderwijswerkgever niet kan worden verwacht dat hij een nieuwe functie creëert ten behoeve van een gedeeltelijk afgekeurd personeelslid. Daarmee is nog niet gezegd dat belanghebbende geen aanspraak kan maken op (bijvoorbeeld) niet-lesgebonden werkzaamheden via een andere taakverdeling, taakdifferentiatie of taakruil. Daar komt nog bij dat het nodige is veranderd sinds de uitspraak. De maatschappelijke wens om uitstroom naar de wao te voorkomen heeft na 2001 zijn weerslag gekregen in de Wet verbetering poortwachter en de artikelen 11 en 11a BZA.
De gemeentelijke onderwijswerkgever verkeert in een bijzondere positie. Naast werkgever van gemeentelijke scholen beheert de gemeente een aantal gemeentelijke diensten. Kan de gedeeltelijk arbeidsongeschikte leraar nu ook aanspraak maken op tewerkstelling op (bijvoorbeeld) de gemeentesecretarie? Nee, aldus de Centrale raad. Het is echter nog maar de vraag of dit hoogste rechtscollege voor het openbaar onderwijs na invoering van de Wet ververbetering poortwachter dit standpunt zal handhaven. De juridische dienst van de AOb voert een procedure bij de rechtbank teneinde hier duidelijkheid over te verkrijgen. Uitspraak over enkele weken.
Ten slotte. De vraag naar de concrete inhoud van herplaatsingsverplichtingen laat zich niet in algemene zin beantwoorden. Wel staat vast dat van zowel werkgever als werknemer meer mag worden verwacht dan enkele jaren geleden. Het is verstandig om voordat conclusies worden getrokken eerst informatie in te winnen bij de juridische dienst van de AOb.