blad nr 12
12-6-2004
auteur . Overige
Column

Als de vos de passie preekt

Ooit was Wim Kok tegen ‘exhibitionistische’ beloningen (hij kwam zo gauw niet op exorbitant), nu exhibeert hij zelf en vindt soepel de argumenten om het goed te praten. Het ritselt in de politiek, de vakbonds- en de zakenwereld van zulke goedpraters. Ze prediken openlijk water maar drinken zelf heimelijk wijn. Dat heimelijke gaat steeds moeilijker: een vrije pers, afgunstige ondergeschikten en soms ook oprecht verontwaardigde ‘klokkenluiders’ onthullen menig dubieus geritsel. Helaas meestal te laat, de buit is dan al binnen.
Nu blijken er ook graaiers in het ministerie van OCW te zitten. En moet niet eens worden onderzocht of ze wellicht ook in de vele bovenschoolse directies zitten? Ach, hoogingeschaalden komen er meestal af met een strenge vermaning en een baantje bij een adviesbureau dat werk krijgt toegeschoven van het ministerie.
Akelig zichtbaar wordt de exorbitante toename van de verruwing der zeden, het grote graaien, de miljoenenfraudes en de grote en kleine criminaliteit. Prompt moet het onderwijs bijdragen aan het herstel van waarden en normen met een nieuw vak: burgerschapskunde. Wat moeten we ons daarbij voorstellen? Overdracht van waarden en normen? Maar hoe? De leerlingen vertellen dat ze niet mogen pesten, liegen, bedriegen, stelen, schelden, geweld plegen, kortom preken? Of moet het impliciet door de voorbeeldwerking van ons gedrag? En welk voorbeeld volgt de leerling dan? Dat van de strenge maar rechtvaardige juf of meester, het smalle pad der deugd of het verleidelijke brede pad der zonde? Wanneer heeft preken ooit geholpen? Laten we liever onze leerlingen leren een scherp oog te ontwikkelen voor schijnheiligheid en dubbele moraal. Leer ze een voortdurend wantrouwen te koesteren tegen hen ‘die boven ons gesteld zijn’. Laat de discussie losbarsten, ga niet opzij voor druk van boven om het toch vooral vaag te houden. Heb het lef om, naar eigen eerlijk inzicht en op grond van waarneembare feiten, man en paard te noemen. Ontmasker de vossen die de passie preken. En denk steeds aan de Voltairiaanse mantra: Frappez, frappez toujours et écrasez l’infâme. Heb je geen Frans in je pakket gehad, vraag dan je collega Frans maar wat dat betekent.