blad nr 8
17-4-2004
auteur . Lachesis
Column

Ondoordringbaar

Juf, wat is geniaal? Marco kijkt me vragend aan. Dan ben je ergens buitengewoon goed in, antwoord ik. Marco’s vragende blik gaat over in een verbaasde. Anwar zegt dat hij geniaal is, gaat hij verder, hij zegt dat hij in alles geniaal is, in alles wat hij doet, en hij meent het echt! Ik kijk naar Anwar. Die weerstaat op dat moment de schamperende opmerkingen van zijn groepsgenootjes. Met uitgestreken gezicht blijft hij bij zijn standpunt. Aan alles is merkbaar dat hij het echt meent.
Hoe ernstig het is gesteld met dit merkwaardige zelfbeeld blijkt niet veel later als hij tijdens een slagbalwedstrijd met gewichtige stappen op de slaghouten af stapt en daar zonder aarzeling de grootste knuppel uit kiest. Hij gooit de bal in de lucht en slaat, terwijl hij de knuppel met twee handen vasthoudt, met een enorme zwiep naar de bal. Vanaf het eerste moment is duidelijk dat hij de bal op deze wijze nooit zal raken. Zijn timing is indrukwekkend slecht. Toch aarzelt hij niet en probeert het keer op keer. Hij is ervan overtuigd dat hij aanstonds een homerun zal slaan. Het gemor van zijn partijgenoten en de sitdownstaking in het veld brengen hem niet uit het lood. Hij blijft in de lucht slaan tot hij een ons weegt. Op mijn bevel pakt hij diep beledigd een slagplank.
Anwar deed nog niet zo lang geleden zijn intrede in deze klas. Zijn moeder meldde dat de problemen die zij en haar zoon op de vorige school hadden voornamelijk veroorzaakt werden door het feit dat zij als Nederlandse vrouw door haar huwelijk met een Egyptische man moslim was geworden. Niet alleen zij werd daarmee gepest maar ook haar kind. Nu ik Anwar wat langer in de klas heb, blijkt de oorzaak van zijn problemen van een heel andere orde: grenzeloze zelfoverschatting.
Zijn zelfoverschatting staat natuurlijk het onderkennen van fouten niet toe. Om die reden kan ik hem zijn werk niet zelf na laten kijken. Hij vervalst de antwoorden of streept de foute antwoorden stelselmatig niet aan.
Anwar ziet kans om zelfs het meest inschikkelijke jongetje van de klas tot razernij te brengen. Zoran bijvoorbeeld. Ik werk niet meer met hem samen, briest hij op een kwaad moment terwijl hij zijn tafel een eind van Anwar afschuift. Hoe lossen we dit nu op, vraag ik aan het eind van de dag als de tafels nog net zo ver van elkaar af staan. Ik doe in het vervolg gewoon of hij niet bestaat, gromt Zoran verbeten.
Aan Anwar lijkt geen advies besteed. Hij heeft zijn eigen regels. Ik ook. Een van die regels is dat er in de kring niet over de inhoud van televisiesprogramma’s en films gesproken wordt. Een dergelijk betoog is saai en irrelevant en helpt het gesprek niet op gang. Elke ochtend vraagt Anwar in de kring de beurt. Zijn vinger schiet vrijwel meteen na aanvang de lucht in. Iedereen weet wat er nu komen gaat: een rituele dans tussen leerling en leerkracht. Even onontkoombaar als dwangmatig. Ik heb gisteravond naar de televisie gekeken, begint Anwar, terwijl hij zijn ogen strak op mij gericht houdt, en het leukste programma ging over… Op zulke momenten begrijp ik het geschamper, het gemor en de sitdownacties als geen ander. Je weet het wel Anwar…, onderbreek ik vervaarlijk rustig. Met een diepe zucht klemt hij zijn kaken op elkaar.