blad nr 8
17-4-2004
auteur T. van Haperen
Column

Fraude

Oei, dat is schrikken. Een persbericht op internet, even krijg ik het er warm van. Die dreigende kop: Fraude onderwijsinstellingen in kaart gebracht. Gaat dit ook over mij? Graag zou ik onschuldig zijn, maar ben bang dat… weet het eigenlijk wel zeker: ik ben fraudeur. Pas nog, bij het profielwerkstuk. Deze vakoverstijgende meesterproef, ultieme uitdaging en excellente voorbereiding op het vervolgonderwijs, blijft in de praktische uitvoering een onhandig uitvloeisel van de tweede fase. Qua vorm mag veel. Presentatie, werkstuk, film, debat, website of bouwwerk, zolang het maar verbonden is met twee profielvakken. Nou maken mijn havo-leerlingen gewoon een werkstuk voor economie, want dat vindt de profielwerkstukcoördinator ook goed. Deze vriendelijke collega stroomlijnt het proces. Hij organiseert overleg tussen begeleiders en herinnert aan de inleverdata, middels memo’s in postvakjes. Dat is dan geregeld, zou je denken. Even die kinderen op het juiste moment aanspreken, helpen bij problemen en het komt voor elkaar. Zo werkt het dus niet. Precies één kandidaat levert, overduidelijk geholpen door thuis, precies op tijd zijn derde herziene versie in. Die keur ik uiteraard goed. De rest heeft op dat moment slechts een onderwerp.
Hoe dat dan gaat? Een representatief voorbeeld. Met een goede havo-leerling baken ik een onderwerp af en we maken een indeling. Na een paar weken vraag ik naar de vorderingen. Waar blijft het product? Computer kapot, gerepareerd inmiddels, ze mailt, mailbox doet het niet, printer naar de sodemieter en uiteindelijk ontwijkt ze me door te spijbelen. Naar huis bellen, straf en daar zijn ineens tien pagina’s. Toevallig ben ik net veel met dat onderwerp bezig en herken de goed geschreven teksten. Allemaal letterlijk van www.dnb.nl. There we go again… ze kleurt, hangt een jankverhaal op. Als ze schrijft zit haar vader er naast, die vindt niks goed, daar wordt ze nerveus van. Ze laat met een tragische knik in haar stem het woord faalangst vallen. Vreselijk natuurlijk, maar pa heeft wel gelijk. Ze schrijft onbegrijpelijk Nederlands en maakt veel te veel taalfouten. Als de uiterste inleverdatum allang voorbij is, mail ik haar uit pure wanhoop wat stukken. Zij zet die achter elkaar, ik herschrijf de inleiding en de conclusie, markeer de ergste schrijf- en stijlfouten. De meesterproef is volbracht… ik teken het af.
De regel is keihard. Een leerling die niet voldoet aan de gestelde eisen van het profielwerkstuk mag niet op voor het examen. Hoeveel zijn er dat dit jaar in Nederland? Precies, geen enkele, en dat is dus fraude.
Gelukkig gaat het persbericht daar niet over. Hbo-instellingen die niet-bestaande Chinezen inschrijven als student krijgen de rekening gepresenteerd. Ze moeten vijftig miljoen terugbetalen. Onderzoekscommissievoorzitter Schutte wil zelfs bestuurders persoonlijk aansprakelijk stellen. Politici en media wroeten in de bovenlaag. Gesjoemel met aan kinderen gestelde eisen in de vorm van vreemde schoolexamens en verloederende correctiemoraal… ze zien het niet eens. Tegen de tijd dat ze daar aan toe zijn, ben ik allang met pensioen. Opgelucht klik ik het bericht weg.