blad nr 15
6-9-2003
auteur R. Sikkes
Redactioneel

Pensioen- en vut-leeftijd in Europa overal omhoog

In heel Europa liggen de pensioenleeftijden onder vuur. Vaak omdat in andere landen de uitkeringen voor vervroegd uittreden en de pensioenen zelf niet via premieheffing en een spaarsysteem worden opgebouwd (zoals in Nederland) maar vrijwel volledig via een omslagstelsel (de werkenden van nu betalen voor de uitkeringen van nu) totstandkomen. Vanwege de snelle vergrijzing zouden de jongeren daardoor steeds meer voor de ouderen moeten gaan betalen. Een onhoudbare situatie.

*In Engeland liggen er plannen om de pensioenleeftijd voor de hele publieke sector inclusief het onderwijs te verhogen van 60 naar 65. De bedoeling is dat het nieuwe stelsel in 2006 ingaat. Er komt een overgangsregeling voor wie nog ongeveer tien jaar van zijn pensioen verwijderd is. Oude rechten blijven gehandhaafd. Onderwijsbonden zijn woest, leraren ook. De Times Educational Supplement had nog nooit zoveel lezersreacties ontvangen. 'Willen ze ons vermoorden?', reageerde een leraar na het horen van het nieuws dat hij langer moest doorwerken.
*Vlaamse leraren staakten toen het ministerie de 'uitstapleeftijd' (vut) van leraren wilde verhogen van 55 naar 58. Het plan ging toch door, zeker omdat minister Marleen Vanderpoorten het ophogen van de vut-leeftijd ook gebruikte als middel om het lerarentekort te bestrijden. Leraren waren furieus. Zeker driekwart maakte gebruik van de mogelijkheid om met 55 te stoppen en kreeg vanaf dat moment een uitkering die varieerde tussen de 58 en 67 procent van het laatstverdiende loon.
*Duitsland, dat met een zeer sterk vergrijzende bevolking heeft te maken, wil de pensioenleeftijd zelfs optrekken van 65 naar 67 jaar. Tegelijkertijd willen de Duitsers de overstap maken van een omslagstelsel naar een kapitaaldekkend stelsel zoals in Nederland. Bondskanselier Schröder heeft daar deze zomer net groen licht voor gekregen van zijn partij. Het nieuwe stelsel wordt nog uitgewerkt en moet in 2010 van kracht worden.
*In Frankrijk kun je gerust spreken van een pensioenoorlog. De ambtenaren demonstreren voor het behoud van hun pensioenrechten, het bedrijfsleven vindt dat de ambtenaren hun voordeeltjes maar eens kwijt moeten raken. Nu kunnen Franse leraren na 37,5 jaar een volledig pensioen (75 procent van het loon) krijgen, meestal is dat rond het zestigste jaar. De vut-regeling geldt vanaf 55 jaar: wie de helft minder gaat werken krijgt tachtig procent salaris. Door al die regelingen gaat een streep. De vut-regeling blijft, maar in plaats van tachtig procent komt er zestig procent salaris. De pensioenleeftijd verschuift naar 65, met veertig dienstjaren als uitgangspunt. Tegelijkertijd wil de overheid een 'moordend mechanisme', zoals de onderwijsbond SNES het noemt, van strafkortingen invoeren voor wie zijn dienstjaren niet volmaakt. Wie maar 35 dienstjaren haalt, ontvangt bijna twintig procent minder pensioen. 'Dat dwingt mensen om door te werken terwijl dat eigenlijk niet meer gaat', aldus de SNES.