- blad nr 10
- 17-5-2003
- auteur R. Sikkes
- Redactioneel
Onderwijsraad: maak alfa- en gammastudies minder aantrekkelijk
Nederland heeft de ambitie geformuleerd om met zijn onderwijsprestaties bij de kopgroep van de EU te horen. Van die ambitie zijn we ver verwijderd, zo maakt de Onderwijsraad duidelijk in de studie Europese richtpunten voor het Nederlandse onderwijs. ‘Nederland moet alle zeilen bijzetten om de Europese onderwijstop te halen’, schrijft de raad in het advies. Het lerarentekort ondermijnt dat streven. ‘Zonder voldoende docenten blijven alle doelstellingen buiten bereik.’
Op de vijf richtpunten die de EU heeft geformuleerd, is volgens de Onderwijsraad sinds de top in Lissabon van 2000 bar weinig vooruitgang geboekt. Het gaat bij de internationale vergelijking om de volgende doelen:
1. Halvering van het aantal vroegtijdige schoolverlaters in 2010, zodat het Europees gemiddelde tien procent bedraagt. In Nederland daalde het percentage maar ietsjes: van 15,5 in 2000 naar 15,3 in 2001. Bij de drie best presterende landen ligt het op 10,3 procent.
2. In 2010 moet het aantal afgestudeerden in de exacte vakken zijn gestegen en de onbalans tussen mannen en vrouwen zijn gehalveerd. Nederland scoort op deze doelstelling buitengewoon slecht: het aantal vrouwen daalt, evenals het aantal afgestudeerden.
3. In 2010 moet tachtig procent van de 25- tot 64-jarigen ten minste een voltooide opleiding hoger secundair onderwijs hebben (havo, vwo, vierjarig mbo). Nederland komt nu uit op 68,4 procent, de koplopers in Europa hebben die norm al gehaald (82,7 procent).
4. In 2010 moet het aantal laagscorende vijftienjarigen bij lezen, wiskunde en exacte wetenschappen zijn gehalveerd. De enige norm die Nederland haalt: uit internationaal vergelijkende tests blijkt dat ‘onze’ laagscorende vijftienjarigen een bovengemiddeld eindniveau halen, waarmee Nederland een eenzame koppositie inneemt.
5. Als het gaat om een leven lang leren, moet in 2010 het percentage deelnemers ten minste bestaan uit vijftien procent van de 25- tot 65-jarigen. Nederland zit redelijk goed met 16,3 procent, de Europese kopgroep zit echter al op 19,6 procent.
Vooral bij de ontwikkeling van het aantal bčta’s staat het sein voor Nederland op rood. Bestaande initiatieven om het aantal exactelingen op te voeren, moeten volgens het advies worden geďntensiveerd. ‘Moeten bepaalde opleidingen in de alfa- en gammawetenschappen niet onaantrekkelijker worden gemaakt’, vraagt de raad zich daarnaast af. ‘De maatschappelijke gedachtevorming hierover is nog in een pril stadium, maar zal in het kader van de prioriteiten binnen de kenniseconomie zeker op de beleidsagenda moeten worden gezet.’ Voor het verminderen van het aantal schoolverlaters is een betere afstemming tussen verschillende ministeries (Onderwijs, Sociale Zaken, Economische Zaken) en bedrijfsleven nodig.
Het advies ‘Europese richtpunten voor het Nederlandse onderwijs’ is te vinden op www.onderwijsraad.nl