blad nr 8
19-4-2003
auteur M. Vermeulen
Column

Neue Männer braucht das Land

Na alle commotie over het onderwerp in Nederland is nu in België uitgevonden dat het geen kwaad kan als er veel vrouwen in het onderwijs werken (zie Onderwijsblad 7). Niks aan de hand dus, zou je zo zeggen. Dames, voordat u tevreden achterover leunt, staat u me toe dit feestje toch een klein beetje te verpesten. Overigens ben ik ooit afgestudeerd bij een vakgroep vrouwenstudies (oké, het is niet helemaal goed afgelopen), heb ik feministen-van-het-eerste-uur in mijn vriendenkring en ben ik de vrouwelijke zaak zeer toegenegen. Ik ben hopelijk niet al te besmet met macho-denken, maar toch geloof ik er geen bal van wat ze daar in België hebben bedacht.
In het Nederlandse basisonderwijs gaan we op afzienbare termijn naar een verhouding van drie vrouwen tegen één man op school. Ik ben daar niet blij mee en volgens mij moeten we daar geen genoegen mee nemen. Ten eerste vormt het onderwijs op die manier geen afspiegeling van de samenleving waarin mannen en vrouwen in ongeveer gelijke aantallen rondlopen. Het zou een ideaal kunnen zijn om het aantal posities in de samenleving dan ook evenredig te verdelen: goede banen en slechte banen, zorg en werk, uitkeringen en bankrekeningen; er zou geen al te groot verschil mogen zijn tussen man-vrouw, homo-hetero of zwart-geel-bruin-wit. Zover zijn we nog lang niet maar ik wil het toch wel even vol blijven houden, zeker ook in het onderwijs. Daar pikken kinderen rolmodellen op die dus niet in evenredigheid voorkomen.
Organisaties worden ingewikkelder als er hoofdzakelijk vrouwen werken, zeker als dit samen gaat met meer traditionele rolpatronen. Want laten we wel wezen, het onderwijs feminiseert zo snel omdat het werken er rolbevestigend van aard is: goed te combineren met lesrooster van de kinderen (kan mama de kinderen gelijk wegbrengen en kan papa recht de file in), leuk omgaan met kinderen (kan mama beter dan papa) en goed parttime te doen (zodat er tijd is voor de boodschappen, het huishouden en wat al niet meer).
Organisaties met veel parttimers hebben als voordeel dat er veel verschillende talenten rondlopen, maar er is ook een prijs. De betrokkenheid van werknemers bij hun werk zal noodgedwongen kleiner zijn omdat er sprake is van een dubbele binding: half werk, half thuis. Dat is geen verwijt maar de uitkomst van een simpele rekensom.
De dames die in het basisonderwijs werken, zijn meestal ook geen sterke bèta's, ook dat is nog steeds erg traditioneel bepaald. Vrouwen zijn op grote schaal gaan doorstuderen waardoor ze nu net zo veel en net zo lang studeren als mannen. Maar de keuze voor vakrichtingen en vakkenpakketten is nog steeds erg traditioneel: de heren in de techniek en de dames in de zorg. Een slimme meid is nog steeds maar eenzijdig op haar toekomst voorbereid. Je kunt je dan ook zorgen maken over de kwaliteit van de technische en bètavakken in het basisonderwijs als er overwegend vrouwen werken.
Tot slot - en dat is eigenlijk mijn grootste zorg - bestaat er de Wet van Sullerot: als er in een beroep relatief veel vrouwen gaan werken, daalt de status van dat beroep. De wat oudere feministen onder de lezers moeten deze wet nog kennen want hij is geformuleerd en onderzocht in de wereld van de vrouwenstudies.
Kort en goed: dames, blijft u vooral aan het werk in het onderwijs want u bent daar hard nodig. Maar zorgt u er alstublieft wel voor dat er ook wat meer mannen aan de slag gaan in de sector. Past u wel even op voor een klein detail, namelijk het feit dat met al dat vrouwelijk personeel het aantal mannen in het management wel wat buitensporig te noemen is. Dus dames, het onderwijs wordt nog leuker als er meer mannen aan het bord en meer vrouwen aan het roer komen te staan.