blad nr 6
22-3-2003
auteur M. Vermeulen
Column

Warm welkom

Als je te vroeg vertrekt van een feestje of uit het café, komt de gastheer of -vrouw met opgetrokken wenkbrauwen naar je toe: hè doe niet zo flauw, blijf nou nog even, er komt dadelijk nog iets lekkers. Dan moet je sterk in je schoenen staan om je jas niet weer terug te hangen en nog een pilsje te bestellen. Soms wordt het pas gezellig, nadat het eerst toch ongezellig was. Je kent niemand, voelt je een vreemde in Jeruzalem en hebt het gevoel dat je bekeken wordt.
Zo moet het ook met nieuwe leraren gaan, die zich melden bij hun school. Een wereld die al helemaal voorgestructureerd is en waar iedereen, iedereen lijkt te kennen. In die teams die al jaren met elkaar optrekken, liggen alle patronen al vast. De indeling van de stoelen in de lerarenkamer is al lang niet meer veranderd. En daar sta je dan als nieuwkomer op zoek naar je lokaal waar de leerlingen klaar zitten om je te testen. Het zijn allemaal inwijdingsrituelen: je moet je erin vechten, één van hen worden. Meestal is die fase niet gezellig en blijkens de grote aantallen mensen die het na korte tijd alweer voor gezien houden, verlaten nogal wat nieuwkomers het feest voordat het gezellig wordt. Wat deed de gastheer/-vrouw om iemand te laten blijven? Wat deed het gezelschap om het gezellig te maken? Het is een aspect waar we nog veel te weinig aandacht aan besteden bij de opvang van nieuwkomers in het onderwijs. Hoe warm is het welkom dat hen bereid wordt? Als je als nieuwkomer opgezadeld wordt met de moeilijkste klassen? Als je te horen krijgt dat 'wij hier op school dat niet zo doen omdat we dit allemáál al eens geprobeerd hebben'? Als we alleen maar focussen op wat iemand niet kan en geen oog hebben voor de dingen die een nieuwkomer wel kan?
Nieuwkomers kunnen een bron van verse ideeën zijn. In hun vorige baan hebben ze belangrijke ervaringen opgedaan of in hun opleiding mooie nieuwe dingen geprobeerd. Idealisme, verbeelding en naïviteit inderdaad: blijf nog even dan wordt het pas echt gezellig!
Groepsdynamische processen in de lerarenkamer kunnen er voor zorgen dat nieuwkomers al snel de boodschap snappen:aanpassen of afnokken. De komende jaren komen er heel veel nieuwe leraren het onderwijs binnen, letterlijk duizenden. Hoe welkom zijn deze gasten op ons feest? Of komen ze snel tot de ontdekking dat dit toch niet 'hun feestje' is....? Een goede opvang van nieuwe leraren is natuurlijk een must, maar laten we in die opvang mensen wel op al hun talenten bekijken en niet alleen maar wat ze allemaal weer niet geleerd hebben op die lerarenopleiding-die-ook-alleen-maar-slechter-wordt. Als de nieuwkomers na korte tijd al weer teleurgesteld het onderwijs de rug toekeren, maken we grote fouten: we snijden ons af van nieuwe collega's met nieuwe ideeën en we creëren een groep teleurgestelde drop-outs die zeker geen ambassadeurs voor de sector zijn. Een beetje gastheer/-vrouw laat het zover natuurlijk nooit komen.