blad nr 1
11-1-2003
auteur R. Sikkes
Commentaar

Thorbecke en de islam

Alle Nederlanders zijn voor de grondwet gelijk, maar als het aan de VVD ligt zijn christen-humanistische Nederlanders gelijker dan moslim-Nederlanders. Op een andere dan deze Orwelliaanse manier kan ik de uitspraken van VVD'ers als Rijpstra en Zalm niet plaatsen. Zij willen namelijk kijken welke grondwettelijke mogelijkheden er zijn om de groei van het aantal islamitische scholen af te remmen.
Het is verbijsterend dat de VVD zich laat meeslepen in de anti-islamitische tijdgeest en haar liberale gedachtegoed opeens voor een paar stemmen meer verkwanselt. De vrijheid van onderwijs is namelijk anders dan vaak gedacht geen confessioneel idee, maar in 1848 door de liberale staatsman Thorbecke ingevoerd. In de grondwet werd toen opgenomen 'het regt der ouders om naar hunne begrippen de opvoeding hunner kinderen te regelen'. Thorbecke legde zo de kiem voor de vrijheid van onderwijs, waarmee bijzondere scholen van christenen, katholieken en liberalen (de 'verenigingsscholen') aan de slag konden.
Tot en met het verkiezingsprogramma van vorig jaar januari hield de VVD het liberale standpunt hoog dat ouders zelf de kleur van de school kunnen bepalen. Het rept van 'ruimte voor het individu', van individuele keuzevrijheid en eigen verantwoordelijkheid waar het gaat om het onderwijsaanbod. De VVD is een van de partijen die de normen voor het oprichten van scholen juist willen verlagen, om zo de keuzemogelijkheid van ouders zelfs te vergroten. Want dat sluit zo mooi aan bij de tijdgeest van individuen die zelf kunnen kiezen. Behalve moslimouders dan, zo blijkt nu.
Jammer, want je zou haast kunnen zeggen dat als islamitische ouders en organisaties de vrijheid van onderwijs aangrijpen om de opvoeding van hun kinderen ter hand te nemen, zij maximaal integreren in de Nederlandse zuilenmaatschappij. Het invechten in bestuursculturen, meedraaien in het onderwijsoverleg, opzetten van eigen scholen is toch eigenlijk een inburgeringscursus op topsportniveau.
Maar blijkbaar niet meer sinds 11 september of sinds enkele politieke partijen in een felle concurrentiestrijd zijn verwikkeld om 'de rechterzijde', waarbij het er om lijkt te gaan wie het hardst roept dat hij het moslimfundamentalisme bestrijdt. En dat terwijl het een handjevol scholen betreft, waarvan de meeste worstelen om goed onderwijs te geven. Het BVD-rapport over deze zuil - het was niet meer dan een omgekeerde knipselmap, zoals vaker bij onze geheime dienst - zag binnen dat kleine groepje weer slechts een zeer gering aantal scholen waar mogelijk iets mis was.
De islamfobie in de politiek neemt intussen ontzagwekkende vormen aan. De CDA-fractie stemt daarom in met controle van de godsdienstlessen, de VVD wil het oprichten van islamitische scholen afremmen, D66 en PvdA wensen dat de vrijheid van onderwijs op de helling gaat en er een acceptatieplicht voor de scholen komt van alle leerlingen. Een onhaalbaar standpunt omdat juist hun eigen kiezers de vrijheid van schoolkeuze nooit zullen willen opgeven. Allemaal symboolpolitiek die averechts zal uitpakken. Het is nog slechts afwachten welke partij in de slag om de kiezersgunst voor 22 januari gaat roepen dat maar beter alle islamitische scholen gesloten kunnen worden. Maar met onze christelijk-liberale grondwet en de waarden die daaruit voortvloeien, heeft dit allemaal niet zo heel veel meer te maken.