- blad nr 1
- 11-1-2003
- auteur J. van Aken
- Vakwerk
Op reis door Suriname per cd-rom
"Nederlandse maar ook Surinaamse leerlingen weten vaak niets van het land. Daarom is het belangrijk dat deze cd-rom er is", vindt Martijn Reeser. Samen met Annelies Heldoorn ontwikkelde hij onder de vlag van de stichting Kleurrijk leren de cd-rom 'Een eerste kennismaking met de Republiek Suriname'. Heldoorn: "Vaak wordt gesteld dat allochtonen zich aan onze cultuur moeten aanpassen, maar voor begrip van elkaars cultuur is het goed dat Nederlanders kennis nemen van Suriname."
Reeser en Heldoorn maakten veel reizen naar derdewereldlanden. Reeser werkte onder andere voor het kinderblad Samsam en voor Unicef. Heldoorn heeft als directeur van een vmbo-school veel contact met Surinaamse leerlingen. "We hebben heel wat onderdelen van de cd-rom zelf meegemaakt. We zijn echt bijna verdronken in de rivier de Marowijne en we zijn echt killerbees tegengekomen. Toch begrijpt een bakra (blanke Nederlander) het in de ogen van een Surinamer altijd verkeerd. Daarom hebben we ervoor gekozen in het historisch archief van de cd-rom de Surinamers zelf hun geschiedenis te laten beschrijven", vertelt Reeser.
Met veel moeite kregen ze de circa 150.000 euro subsidie en sponsorgeld voor de ontwikkeling van de cd-rom bijeen. In eerste instantie was het programma bedoeld als internetproduct, het zou vrij beschikbaar komen via Kennisnet. "Toen bleek dat Kennisnet het qua capaciteit en snelheid niet aankon, hebben we besloten een cd-rom te maken", vertelt Heldoorn.
Reeser is drie maanden bezig geweest om te bedenken hoe er gereisd zou kunnen worden, om een 'stroomschema' voor de cd-rom te bedenken. "Je gaat een reis door Suriname maken, maar hoe?" Uiteindelijk wordt de reis gemaakt aan de hand van vier onderdelen en twintig hoofdonderwerpen.
Bloed
'Je bent nu journalist!', laat de cd-rom leerlingen weten. 'Je maakt een reis door Suriname om een artikel te schrijven voor een krant of tijdschrift.' Na een vliegreis komt de leerling terecht op een scherm met vier onderdelen: samenleving, kunst & cultuur, natuur en economie, met elk een aantal subonderdelen. Wie onder 'samenleving' bijvoorbeeld klikt op het onderdeel 'inwoners' krijgt uitgelegd dat Indianen de oorspronkelijke bewoners van Suriname zijn. En dat het land evenals Nederland een multiculturele samenleving is. 'Vraag een Surinamer: Welk bloed stroomt er door je aderen, dan geeft hij je het goede antwoord. Kun jij dat ook?', is de vraag aan de leerling. Vervolgens verschijnt een foto van Guiny. Je kunt aanklikken waar je denkt dat haar voorouders vandaan komen. Daarna volgt uitleg over haar multiculturele familiegeschiedenis.
Reeser was vooral verantwoordelijk voor het verhaal, de fotografie en de vormgeving; Heldoorn voor de vragen, opdrachten, onderwijskundige achtergrond en docentenhandleiding. De cd-rom bevat ruwweg drie moeilijkheidsgraden zodat hij voor elke leerling in het voortgezet onderwijs te volgen is. Vwo-leerlingen vinden bijvoorbeeld verdieping door het uitgebreide historische archief. "Dat is uniek, want daarin is voor het eerst in een leermiddel het werk van vele Surinaamse auteurs uitgebreid opgenomen. Er staan bijvoorbeeld twintig pagina's in uit het boek 'Wij slaven van Suriname' van Anton de Kom", zegt Reeser.
Heldoorn verwacht dat de cd-rom heel goed aansluit bij de basisvorming. Zo past het onderdeel multiculturele samenleving in ckv, leert een leerling bij Nederlands een verslag te maken en kunnen de onderdelen over flora en fauna voor biologie gebruikt worden.
Door financiële beperkingen staat niet alles op de cd-rom. "We kregen kritiek van Surinamers dat sommige onderwerpen gedateerd zijn. Zo zijn er bijvoorbeeld veel meer cafés in Paramaribo dan op de schermen te zien is. Ook ontbreken de popgroepen en jongerencultuur, tot Reesers spijt.
Uitgevers
De ervaringen op de testscholen waren over het algemeen goed. Vijftig procent van de leerlingen was enthousiast en wilde meer te weten komen over Suriname. "Wacht even, nog even dit, zeiden mijn leerlingen aan het eind van de les. Dat hoor je mijn vmbo-leerlingen niet vaak zeggen", vertelt Heldoorn.
Ook Reesers broer heeft de cd-rom getest onder zijn leerlingen. "Surinaamse leerlingen kwamen los en vertelden hoe het volgens hen in Suriname zit." Ook een Marokkaanse jongen reageerde heel enthousiast. "Hij spreekt regelmatig Surinaamse vrienden, maar vroeg zich ineens af of er in Suriname ook moslims en hindoes zijn. 'Ik weet wel waar ik naar op vakantie ga: Suriname!', riep hij", glimlacht Reeser.
Niets lijkt dan nog een uitgave in de weg te staan. Maar het grote struikelblok vormen de copyrights, zo'n 15 euro per cd-rom, die geen uitgeverij wilde betalen. Reeser: "Ik ben bij alle grote educatieve uitgevers geweest en bijna allemaal waren ze enthousiast." Bij uitgeverij Malmberg kwamen ze het verst, die wilde de cd-rom bij een methode Nederlands voegen, in een oplage van zo'n 60.000 stuks. "Vijf eurocent per cd-rom boden ze. En of de rechthebbenden in Suriname niet met wat minder genoegen konden nemen. Ik ga een dichter die in Paramaribo de straten afzoekt naar eten toch niet voorstellen met iets minder genoegen te nemen", briest Reeser. Ook bij andere educatieve uitgeverijen liep het mis. Meulenhoff tekende een intentieverklaring, maar deed het toch maar niet. "Uitgeverijen misbruiken hun machtspositie", vindt Reeser. Hij belde het ministerie van Onderwijs. "Die zeiden: 'Als educatieve uitgeverijen de cd-rom niet willen uitgeven, is er geen behoefte aan'. Winst bepaalt uiteindelijk wat er op de markt verschijnt en wij zijn door de copyrights dan relatief duur."
Reeser en Heldoorn laten zich niet ontmoedigen. De plannen voor een cd-rom over de Nederlandse Antillen liggen al te wachten op een financier.
Meer informatie over en verkoop van de cd-rom via www.sklsuriname.kennisnet.nl. Of op de NOT bij de stand van OWG, stichting voor educatief computergebruik. Een stand-alone versie kost 34,50 euro, eventueel in te ruilen voor een netwerkversie van 345 euro.