- blad nr 1
- 11-1-2003
- auteur R. Sikkes
- Redactioneel
Actie 21 januari Zet onderwijs op 1
Het was een mantra geworden. Zorg, veiligheid en onderwijs. Zorg, veiligheid en onderwijs. Zorg, veiligheid en onderwijs. Zo prevelden politici voor de verkiezingen van vorig jaar mei het rijtje topprioriteiten voor zich uit. Na de verkiezingen leken die heilige voornemens echter compleet vergeten. Dat mag niet nog een keer gebeuren, vandaar de actie Zet onderwijs op 1.
Investeren in de publieke dienstverlening was allernoodzakelijkst, beaamden alle partijen in de verhitte verkiezingsstrijd vorig jaar. De burgers wilden immers de wachtlijsten in de zorg kwijt, de kinderen op school en veiligheid op straat. En om de burger draaide het allemaal.
Het strategisch akkoord dat tussen VVD, CDA en LPF werd gesloten, schrapte onderwijs echter als prioriteit. Er kwam nauwelijks extra geld voor op tafel. Kennisland Nederland investeert steeds minder in onderwijs, een trend die overigens al van voor het kabinet-Balkenende dateert.
De feiten op een rijtje:
- Het aandeel van onderwijsuitgaven in het bruto binnenlands product daalt al jaren. Het was ooit zes procent en bedraagt nu 4,3. Het Oeso-gemiddelde, een soort financiële fatsoensnorm voor rijke landen, bedraagt 5,6 procent. Nederland zakt in de prognoses de komende jaren nog verder terug.
- Tijdens Paars II stond onderwijs op de vijfde plaats. Het meeste extra geld ging naar infrastructuur, milieu, veiligheid en zorg. 'Dit kabinet investeerde in asfalt in plaats van kennis', was de conclusie van economen.
- Het kabinet-Balkenende maakte de belofte van prioriteit voor onderwijs al helemaal niet waar. Het aandeel van onderwijs in de rijksuitgaven zou op basis van het strategisch akkoord dalen van 20,9 naar 19,2 procent.
- In weerwil van alle geruststellende woorden en plannen van achtereenvolgens de ministers Ritzen, Hermans en Van der Hoeven luiden de prognoses dat het lerarentekort alleen maar toeneemt. AOb-voorzitter Walter Dresscher sprak daarom in de Volkskrant van een 'sluipmoord op de onderwijskwaliteit'.
Warme woorden
Minder voor onderwijs, terwijl investeren in onderwijs van groot belang is voor de kenniseconomie en sociale cohesie. Zowel in het rapport Voor een dubbeltje op de eerste rang van het onderzoeksinstituut Nyfer als in de studie De pijlers onder de kenniseconomie van het Centraal planbureau wordt duidelijk dat investeren in onderwijs zin heeft. Het is goed voor economische groei, goed voor het aantrekken van bedrijvigheid uit het buitenland en levert weer nieuwe kennis op. Onderwijseconomen noemen dat het driedubbele dividend. Kortom, de overheid die niet investeert in onderwijs is een dief uit de eigen staatskas.
Toch dringt dat besef maar moeizaam door in de politiek. Het staat wel in de verkiezingsprogramma's. Ook nu weer, zelden echter met een financiële onderbouwing.
Onderwijs is een van de pijlers van de samenleving en moet van topkwaliteit zijn, stelt de VVD. Volgens de laatste geluiden wil men zelfs de Zalmnorm een tikkeltje milder toepassen om geld vrij te maken voor onderwijs. Het CDA herhaalt de oude mantra zorg, veiligheid en onderwijs, en voegt daar infrastructuur aan toe. Een half miljard extra voor scholen en leraren, is het laatste geluid dat de partij op spreekbeurten laat horen.
De PvdA noemt extra investeringen 'onontbeerlijk'. D66 heeft de eerste week na de kerstvakantie uitgeroepen tot 'week van het onderwijs' en stuurt politici langs de scholen. De SP heeft nog steeds net als vorig jaar 13,3 miljard extra voor zorg, onderwijs en de collectieve sector op het programma staan. GroenLinks bepleit in zijn verkiezingsmanifest een forse uitgavenverhoging voor zorg en onderwijs. Aan intenties ontbreekt het dus niet.
De onderwijsmanifestatie van 21 januari is een appèl op alle politici om de warme woorden voor onderwijs om te zetten in daden. Een oproep die zich niet beperkt tot een partij of een Tweede-Kamerlid. Eerder een advies voor de informateur, de formateur, de premier en de complete nieuwe regeringsploeg. Van welke kleur dan ook. Zet onderwijs op 1!
Combineer NOT en manifestatie
"Het is goed als wij de bevolking, zo vlak voor de verkiezingen, duidelijk maken dat het op een aantal punten in het onderwijs vijf voor twaalf is", zegt AOb-bestuurder Gerrit Stemerding, de coördinator van de actie Zet onderwijs Op 1. Hij hoopt dat veel schoolteams zullen besluiten om hun bezoek aan de onderwijstentoonstelling te plannen op 21 januari en dat te combineren met de grote manifestatie van de onderwijsbonden. Daar is alle reden voor, benadrukt Stemerding.
"Er dreigt een alarmerend lerarentekort, de arbeidsomstandigheden zijn nog steeds ver onder de maat en de werkdruk is te hoog. Daar zet de overheid te weinig tegenover. Juist in een tijd van economische neergang zou je verwachten dat de overheid investeert in de kenniseconomie. De kost gaat voor de baat. Dat gebeurt echter veel te weinig. Het is echt gerommel in de marge.
"Zo voor de verkiezingen wordt er weer van alles beloofd. Maar leidt dat ook tot echte investeringen in het onderwijs? Zet het kwartje van Kok om in een kwartje voor goed onderwijs! Door de tekorten, maar ook door de vernieuwingen, de nieuwe opleidingswegen, een andere kwalificatiestructuur etc. wordt er weer van alles gevraagd aan het onderwijspersoneel. Wees dan ook als overheid eens een keer flink, erken dat je het zonder het zittend personeel niet kunt en loof ter aanmoediging en erkenning een flinke bonus uit: tien procent en dan de schouders eronder!
"We willen de 21ste januari aan de politiek, maar ook aan alle andere belangstellenden laten zien dat er al veel gebeurt in het onderwijs. Het moet een positieve bijeenkomst worden, waar de nadruk wordt gelegd bij: we willen graag doorgaan, maar het moet leuk blijven. En we gaan dat met heel veel vakbondsleden zeggen!"
Programma
De manifestatie begint om half vier in hal 8 van de Jaarbeurs. Machteld Kooij zal tot half vijf een snel en gevarieerd interactief programma presenteren. Er is muziek, de hit Zet onderwijs op 1 en de meeslepende Maria blues. AOb-voorzitter Walter Dresscher sluit het programma af met een speech.
* Start manifestatie Zet onderwijs op 1, Machteld Kooij.
* Opening door Cees van Overbeek, voorzitter Onderwijsbond CNV.
* Videofilms, zaalgesprekken en podiumgesprekken over bve en hbo.
* Actiezanger en onderwijzer Willem Markerink met de Maria blues.
* Gesprek over schoolbegeleiding en marktwerking.
* Videofilms, zaalgesprekken en podiumgesprekken over po en vo.
* Aanbieding videobrief aan politiek door Ton Duif, voorzitter AVS.
* Willem Markerink met 'Zet onderwijs op 1'.
* Afsluiting door Walter Dresscher, voorzitter Algemene Onderwijsbond.