blad nr 17
3-10-2002
auteur . Overige
Column

Intelligentie en integratie

Nu de SP voor mekaar heeft dat er een parlementair onderzoek naar integratie komt, wil ik u opnieuw met mijn bevindingen rond dit thema lastigvallen. Grote belemmeraars van integratie zijn intelligentietesters en de mensen die in hun IQ-test-mythe geloven. Dat zijn er veel in Nederland. Wij testen bij het leven, geloven dat de intelligentietest of Cito-toets adequaat voorspelt voor welke leerweg een leerling geschikt is, en geloven dat een test voor vierjarigen in ons schoolsysteem een louter diagnostische functie kan hebben. Dat laatste gelooft in elk geval onze kersverse minister Maria van der Hoeven.
De afgelopen weken hebben testpsychologen in de media erg hun best gedaan om ons weer in hun mythe te doen geloven. Daartoe waren ze wel genoopt want hun heilige instrument, de IQ-test, voldeed niet meer. Eerst las ik: 'er zijn teveel hoogbegaafden en dat kan niet'; later hoorde ik op de radio: 'de test is niet aangepast aan het computertijdperk'. Voor wie gelooft dat een IQ-test de genetische aanleg meet, moeten dat merkwaardige argumenten zijn. Ze ondergraven namelijk het eigen axioma. Want als een IQ-test goed aanleg meet, waarom zouden er dan niet gewoon méér hoogbegaafden kunnen zijn? Of waarom zijn dan ineens computervaardigheden belangrijk?
Voor wie niet in dit axioma gelooft - voor wie denkt dat naast een genetische factor, juist de cultuur de intelligentie kan ontwikkelen en dus ook een verhoging van intelligentie kan verklaren - is de heisa nogal vermakelijk. Die laat immers mooi zien dat testpsychologen, genetici, en in hun kielzog beleidsmakers en mensen die zichzelf en hun kinderen intelligent vinden, eigenlijk helemaal niet gaat om het meten van intelligentie. Welnee, het reguleren van de toegang tot de beste leerwegen is het malthusiaanse motief. Daartoe moet een test een hiërarchische verdeling aanbrengen in elfjarigen. De minst gewensten stopt men in de laagste leerweg.
Wat Nederlanders maar niet willen zien is dat dit geloof xenofoob is en in zijn consequenties racistisch. 'Allochtonen scoren lager op intelligentietest' lees ik. In zo'n bericht verschijnt opeens wel het argument van de culturele achterstand. We blijven tenslotte politiek correct. Maar helpen doet dat geen zier, want vervolgens krijgen allochtonen nauwelijks de gelegenheid om die achterstand in te halen. Iedereen moet op zijn elfde jaar onder het testmes omdat men toch gelooft dat aanleg gemeten kan worden en de juiste leerweg voorspeld. Met als gevolg dat negentig procent van de allochtonen naar de 'beroepskolom' (dat woord alleen al..!) verdwijnt.
Ten slotte, begrijpt u mij goed: af en toe testen kan heel nuttig zijn, voor diagnose en kwaliteitsbewaking. Maar testen om te selecteren, dàt zou verboden moeten worden in het leerplichtig onderwijs.