- blad nr 17
- 3-10-2002
- auteur G. van der Mee
- Redactioneel
Ouder personeel dupe van bezuiniging op scholing
In het Belastingplan 2003, dezelfde waarin het spaarloon wordt opgeheven, is een bezuiniging opgenomen voor de fiscale aftrek bij scholing. Bedrijven en non-profitinstellingen, zoals het onderwijs, krijgen belastingaftrek voor werknemers die scholingscursussen volgen. Bedrijven krijgen 20 procent, werknemers ouder dan veertig jaar 40 procent. Non-profitinstellingen hebben een aftrek van 12 procent, voor de ouderen geldt het dubbele. In het Belastingplan 2003 wordt voorgesteld om de verhogingen voor ouderen te schrappen.
Volgens het ministerie van Financiën, die verantwoordelijk is voor het belastingplan, heeft de aftrek weinig invloed op de scholingsuitgaven van bedrijven: 'Bedrijven doen zoveel aan scholing als zij nodig achten, waarbij een financiële stimulans achteraf mooi is meegenomen, maar geen rol speelt in deze afweging (...).' In de evaluatie Scholing van werkenden uit 2001, een uitgave van het ministerie van Economische zaken, staat dat de effecten van de extra aftrekmogelijkheid voor werknemers van veertig jaar en ouder gering zijn: 'Eerder lijkt sprake van een negatief effect, omdat de scholing van werknemers net beneden de veertig soms lijkt te worden uitgesteld.'
De maatregel moet voor de non-profitinstellingen 30 miljoen euro opbrengen en bij de bedrijven een bezuiniging van 90 miljoen euro.
Vergrijsd
Het onderwijs is vergrijsd, de gemiddelde leeftijd van het personeel ligt rond de 45 jaar. In het hbo is de gemiddelde leeftijd 44,8 jaar, in de bve 45,8, in het voortgezet onderwijs 45 en bij het primair onderwijs ligt het iets lager met een gemiddelde van 42 jaar. Iedere school krijgt subsidie voor scholingsactiviteiten, maar sommige scholen doen daar zelf nog een schepje bovenop. Zoals het roc Zadkine in Rotterdam. Volgens Henk van Veenendaal, consultant van het college van bestuur voor onder andere personeelszaken, wordt er voor het totale personeel nog eens een procent extra aan scholing uitgegeven bovenop de bestaande subsidie: "Het grootste deel van het personeel is bij ons ouder dan veertig jaar, dus ga maar na. Ik kan nu niet direct uitrekenen hoeveel deze maatregel ons gaat schelen, maar het is zeker een substantieel bedrag."
Bij het Instituut voor bedrijfs- en vakopleidingen
Gildevaart, onderdeel van de roc Utrecht, weten ze dat bedrijven eveneens veel gebruik maken van de scholingsmogelijkheden. "Er wordt bij ons vaak geïnformeerd naar de mogelijkheden die er zijn," weet Henk van Breda van het Gildevaart. Van de 8000 cursisten bij de Gildevaart zijn er zo'n 1000 ouder dan veertig. Daar zitten volgens Van Breda veel herintredende vrouwen bij die voor na- en bijscholing in aanmerking komen. "Bij de beroepsbegeleidende leertrajecten (bbl) krijgen bedrijven natuurlijk een vergoeding omdat zij voor een deel voor de opleiding zorgen. Maar er wordt ook veel eigen personeel geschoold. In de bouw heb je bijvoorbeeld de cursus Blijf bij dat is toch allemaal bedoeld voor mensen die al wat ouder zijn. Dat geldt voor meerdere branches, bij transport en logistiek heb je bijscholing voor speciaal vervoer. Voor de oudere werknemers gaat ze dat dus twintig procent schelen. Bij ziekenhuizen en verzorgingstehuizen wordt trouwens ook veel opgeleid, dat zijn dan weer non-profitinstellingen." Als bedrijven door deze bezuiniging minder gebruik maken van cursussen, zullen roc's, maar ook de particuliere onderwijsinstellingen dat merken in hun opdrachten, zegt Van Breda. Hij vindt dat de maatregel haaks staat op de slogan 'een leven lang leren' die ook dit kabinet in het vaandel heeft staan. "Scholing is belangrijk voor de hele maatschappij, maar toch zeker ook voor de economie, dus wat dat betreft lijkt het nogal kortzichtig om daarop te bezuinigen."
Zij-instromers
Minister Van der Hoeven streeft naar 4000 zij-instromers in 2006 voor het primair-, voortgezet- en beroepsonderwijs. De leeftijd van de zij-instromers varieert van 23 tot 54 jaar, zo blijkt uit het rapport Zij-instroom in het beroep. De opleiding van de zij-instromer wordt altijd door de school of instelling betaald. Scholen krijgen weliswaar een subsidie van 9000 of 10.000 euro per zij-instromer, maar dat is absoluut niet kostendekkend. Als de overheid dan ook nog eens gaat snijden in de belastingaftrek voor zij-instromers boven de veertig jaar, lijken de eigen doelstellingen getorpedeerd worden.
Volgens Wim Bos van de werkgeversorganisatie Besturenraad protestants christelijk onderwijs, is er nog een andere fiscale aftrek die wordt afgebouwd, namelijk die van het ouderschapsverlof: "Dat is ook een voorbeeld hoe de fiscus via de achterdeur de doelstellingen van de eigen overheid bemoeilijkt. In het overleg over het verlenen van ouderschapsverlof speelde die fiscale aftrek een belangrijke rol om de kosten te dekken voor de scholen. Nu wordt dat ook allemaal weer duurder."