- blad nr 13
- 29-6-2002
- auteur . Overige
- Vakwerk
Picknickbanken maken bevalt zmok-jongens prima
Aan een picknicktafel zitten zeven jongens in de leeftijd van dertien tot vijftien jaar, ze doen mee aan het 'project picknickbank'. Gestoken in een gesponsorde overall, met het gereedschap al in de aanslag, luisteren ze naar de uitleg van deze middag. "We zijn nu ruim een week bezig. Elke dag vertellen we precies wat iedereen moet doen. Ook zeggen we elke keer dat we bijhouden hoe iedereen zich gedraagt", legt Ina Breeksema uit. "Deze jongens hebben richtlijnen nodig, met vrijheid kunnen ze niet omgaan." Op dat moment krijgen de jongens het startsein van Frans Meuleman. Een oorverdovend kabaal breekt los, boormachines in alle soorten en maten draaien op volle toeren. "Woehoe", schreeuwt een jongen boven het geluid uit. Als een volleerd A-teamlid begint hij doelgericht en met een ernstig gezicht te boren. Alleen zet hij een tafelblad in elkaar en geen ramvoertuig.
Frans Meuleman is op het idee gekomen voor het project picknickbank, doordat hij eerder met een groep jongens een tuinbank in elkaar had geklust. "Dat was voor het eindexamen. Maar het liep allemaal bijzonder vlotjes. Het proces was overzichtelijk en dus goed te begeleiden."
De laatste weken voor de zomer waren normaliter niet de gemakkelijkste op de Parkschool. De school is onderdeel van Horizon, een instituut voor jeugdzorg en onderwijs. "Ook al hebben de kinderen hun examen gedaan, wij moeten ze bezighouden tot de instelling hen vakantie geeft. Dat is moeilijk hoor. De jongens zijn moe, het is mooi weer en andere mensen gaan met vakantie." De vorige jaren liet Meuleman de jongens de laatste tijd voor de vakantie kleine werkstukken maken. "Een bankje of een kruk, dat soort dingen. Maar je mist dan toch de structuur, want iedereen is een beetje voor zichzelf aan het knutselen. Met dit grote project werk je samen ergens naar toe. Het doel is duidelijk en de resultaten van ieders inzet worden goed zichtbaar."
In de grote ruimte, waar de picknicktafels worden gemaakt, werken de jongens in groepjes samen aan hun deeltaken. Bij elke taak hoort een gekleurd T-shirt, daardoor is makkelijk te onderscheiden wie de tafelpoten in elkaar zet en wie de assemblage voor zijn rekening neemt. "En in deze werkkleding ziet iedereen er ook nog eens superprofessioneel uit", wijst Meuleman trots aan.
Goede sfeer
Meuleman is vakleerkracht houtbewerking en Breeksema geeft algemeen vormend onderwijs. Samen hebben ze twee klassen. Een groep is leergericht, die werkt toe naar een vmbo-diploma. De andere groep is praktijkgericht. Via stages moeten ze proberen bij bedrijven binnen te komen. Uit de laatste groep doen veel jongens aan het project mee.
In februari zijn Meuleman en Breeksema met de voorbereidingen van hun project gestart. Meuleman heeft een bouwtekening van een picknicktafel aangevraagd bij een fabriek. "Het leek me te doen", zegt hij. "Het systeem is eenvoudig en voor het hele product kunnen we dezelfde houtsoort gebruiken. De taken die de jongens moeten doen - zagen, boren en samenvoegen - zijn simpel."
Meuleman en Breeksema zijn een paar keer bij elkaar gaan zitten om alles tot in de puntjes uit te werken. "We wilden met een goeddoordacht en compleet plan naar de directeur stappen", herinnert Breeksema zich. "Toen we begonnen met de uitwerking, werd het plan steeds veelomvattender. We besloten het zo realistisch mogelijk te maken, zodat de jongens tijdens dit project konden oefenen voor hun stages."
Het vakinhoudelijke gedeelte is eigenlijk nog niet eens zo belangrijk bij dit project, vindt Breeksema. "Het gaat er vooral om dat de jongens zich sociaal opstellen. Ze moeten leren samenwerken, dat is belangrijk voor als ze later naar een bedrijf gaan." Meuleman helpt een jongen met het vastdraaien van een klem, hij is het met zijn collega eens. "We beoordelen ze op netheid, zelfstandigheid en snelheid, maar we letten het meest op de goede sfeer."
De jongens die goed hun best deden op school, werden in de loop van het schooljaar op de hoogte gesteld van de plannen van Breeksema en Meuleman. "We maakten het project tot een soort beloning. Als ze in de voorbereidende lessen goed hun best deden, mochten de jongens meedoen. Om alles een officieel tintje te geven, moesten echte contracten worden ondertekend, waarin de regels en voorwaarden staan en de verdiensten zijn geregeld. Ze krijgen veertig eurocent per uur", legt Meuleman uit. De jongens moeten aan het eind van elke lesdag een urenbriefje invullen. Ook houdt de groep elke dag een nabespreking. Als jongens niet goed hun best hebben gedaan, kunnen ze op hun salaris gekort worden. Vandaag is goed gewerkt, maar een jongen krijgt straf. Hij heeft zich niet sociaal opgesteld, daarom mag hij op zijn urenstaat een half uur minder invullen, hetgeen hem twintig eurocent loon kost. "Lekker belangrijk", zegt hij. Maar echt leuk vindt hij het niet.
Quitte spelen
De jongens zijn niet alleen maar in de werkplaats, deze dagen. Elke dag krijgen ze nog een uur theorie en elke donderdagmiddag organiseren Meuleman en Breeksema een excursie. "We zijn al een keer naar een krantenredactie geweest en ook naar het bedrijf dat de planken die we hier verwerken impregneert. Tijdens de uitstapjes gedroeg iedereen zich voorbeeldig." Tom (14) zit in de picknickbankengroep. Hij vond de uitstapjes allebei leuk. Het hele project vindt hij eigenlijk wel prima. "Eerst kon het me niet zo boeien, maar toen leek het me toch wel wat." Tom maakt de tafelpoten, samen met een andere jongen. "De poten vind ik leuk om te maken, iets anders wil ik niet doen." Dat is duidelijke taal. Met zijn haar nog vol zaagsel gaat Tom buiten een sjekkie roken.
Het project is zo opgezet dat het quitte speelt. De picknickbanken worden voor 150 euro per stuk verkocht. Horizon zelf staat garant voor de afname. De doelstelling van Meuleman en Breeksema was om vier weken lang elke dag een tafel te maken. "Maar het blijft toch afwachten. Je weet van tevoren niet of zo'n project echt aanslaat", waarschuwt Breeksema. Deze twintig tafels leveren zoveel op dat de apparatuur, het hout, het loon van de jongens en de donderdagse uitstapjes bekostigd konden worden. "Het loopt nu alleen zo gesmeerd dat we veel meer dan een tafel per dag produceren! Maar we kunnen er zo veel maken als we willen, Horizon heeft beloofd ze allemaal te nemen", zegt Meuleman. Op vertrouwelijke toon onthult hij zijn laatste berekening. "Als we meer produceren dan twintig tafels, dan gaan we misschien zelfs met winst draaien."
Het was een vruchtbare dag vandaag. Twee hele picknicksets komen af. "We zijn blij dat onze opzet geslaagd is. De inzet van de jongens en het werktempo zijn veel hoger dan verwacht en de sfeer blijft goed." Meuleman en Breeksema zitten na de lesdag in het lokaal uit te blazen. Het resultaat mag er zijn. "De jongens zien het ook. Ze doen iets, waarbij ze kunnen laten zien wat ze het afgelopen jaar hebben geleerd, dat geeft ze zelfvertrouwen." Meuleman en Breeksema zijn het roerend met elkaar eens. "In het onderwijs kun je natuurlijk gewoon je tijd uitzitten. Maar wat wij nu doen, is veel leuker! Als je zo'n project helemaal zelf bedenkt en het werkt ook nog, dan krijg je daar een enorme kick van."