blad nr 5
10-3-2001
auteur . Overige
Opinie

Teloorgang opleidingen onontkoombaar

Leraren in het basisonderwijs krijgen de schuld van het dalende eindniveau van leerlingen. De pabo's zijn op hun beurt verantwoordelijk voor de afnemende kwaliteit van de leraren in het basisonderwijs. Wie elders niet kan slagen, wordt met open armen op de pabo ontvangen. Wat voor de lerarenopleiding basisonderwijs geldt is ook van toepassing op het voortgezet onderwijs. Het niveau van de lerarenopleidingen voortgezet onderwijs glijdt al jaren af. De betrokkenen zijn van die teloorgang op de hoogte. Lerarenopleidingen kampen met grote problemen. Lage studentenaantallen is slechts één van de uitdagingen, naast financiering, reorganisatie, fusie, verandering van curriculum.
Om overeind te blijven verzinnen hbo-instituten diverse nieuwe studies en hopen zo de op vorm gerichte leerlingenmarkt af te stropen. Inhoud van een studie telt in mindere mate, als het maar lekker bekt. Zet communication in de naam van een studierichting en de aantallen stromen toe. Het zijn noodsprongen. Niemand roept dat graag hardop.
Het hbo wordt afgerekend op het aantal verstrekte diploma's. Het rendement moet hoog zijn om de lerarenopleidingen draaiende te houden. Elke afgestudeerde laat de kassa rinkelen, elke voortijdige studiestaker kost het hbo-instituut ruwweg 40.000 gulden.
Net als op de pabo's is ook op de lerarenopleiding voortgezet onderwijs het niveau van de instromende studenten laag. Briljante vwo'ers schrijven zich al jaren niet meer in. De instroom bestaat vooral uit havo- en mbo-leerlingen die vaker dan eens met de hakken over de sloot het diploma van hun vooropleiding hebben behaald. Hbo-docenten staan voor de keuze: streng normeren en geen student overhouden, of met pijn in de ziel de normen oprekken. Het laatste gebeurt.
Lerarenstudenten volgen in het vierde jaar een lio-stage. Ze zijn leraar-in-opleiding. Meer dan eens krijgen ze vanwege het lerarentekort een baan aangeboden. Het diploma blijft achterwege. Een leraar staat onbevoegd voor de klas, de opleiding scoort een laag rendement. De inspectie geeft ontheffing en handhaaft deze situatie. Studenten mèt een lerarendiploma besluiten verder te studeren aan de universiteit, of zoeken een baan buiten het onderwijs.
Een oplossing is niet eenvoudig te geven. Kleinere klassen in het basis- en voortgezet onderwijs, toelatingsdrempels voor de pabo's en lerarenopleidingen, hogere salarissen, betere werkplekken, minder lesuren, uitgebreide coaching voor starters, een basisfinanciering voor lerarenopleidingen onafhankelijk van lage studentenaantallen. De maatschappij, en dat zijn wij, kiest voor een langzame Verelendung. De teloorgang is onontkoombaar en niemand schijnt zich daar serieus druk over te maken