- blad nr 7
- 6-4-2002
- auteur . Overige
- Opinie
Uitslagen Cito-eindtoets absoluut onbetrouwbaar
In HOb 3 stelde Elaine Toes terecht het oefenen voor de Cito-eindtoets aan de kaak als factor die van invloed is op de eindscores van alle scholen.
De uitslag van de eindtoets kan door de school en de leerkracht op vier momenten zwaar beïnvloed worden. Waar gaat het mis bij het afnemen, het meten? Ten eerste al bij het binnenkomen van de boekjes. Er is geen onafhankelijke gecommitteerde te vinden. De leerkracht en/of de directeur controleren het aantal boekjes en als men wil kan men er rustig in gaan zitten bladeren. Geen afplakzegel, geen verplichte kluis met controle. De leerkracht kan de tussenliggende tien werkdagen gebruiken om de vragen die in de boekjes aan de orde komen 'ongemerkt' in zijn lessen te verwerken. Zo krijgen de leerlingen en de school een hogere uitslag en is de meting besmet.
Het tweede moment waarop fraude mogelijk is, is het moment van afname zelf. Niets geen twee leerkrachten, laat staan onafhankelijke gecommitteerden. Neen, alleen de leerkracht is in het lokaal. Wat zegt hij tegen zijn leerlingen? Welke toelichting geeft de leerkracht? Laat hij toe dat de leerlingen bij elkaar op het blaadje kijken?
Ten derde is er het innemen van de antwoordbladen. Ook dit gebeurt op de school zelf (waarschijnlijk meestal ook door de leerkracht). Op de antwoordbladen wordt door de leerling met potlood per vraag het hokje A, B, C of D ingevuld. Ga er des avonds als leerkracht of directeur eens lekker voor zitten, pak een gummetje, gum wat foute antwoorden weg en vul wat goede antwoorden in. Zo, de uitslag voor de leerlingen en de school wordt hoger. Ten slotte is er de invloed van het wel dan niet oefenen met oude Cito-eindtoetsen. In mijn ogen heeft Elaine Toes in haar stuk feilloos aangetoond wat de invloed hiervan is.
Alle scholen die niet correct afnemen (en van dat aantal weten we niets), beïnvloeden het gemiddelde. Scholen die wel correct afnemen, scoren zo lager. Tevens worden individuele scores van leerlingen onbetrouwbaarder als voorspeller voor het welslagen op een bepaald type voortgezet onderwijs.
Gebakken lucht
Waarom zouden scholen deze fraude plegen? Heel simpel: de scholen en de leerlingen worden steeds vaker afgerekend op hun Cito-eindscore. De druk wordt groter en groter. Een goede Cito-score is goed voor het imago van de school en houdt de onderwijsinspectie tevreden.
Beste heren en dames beleidsmakers, u baseert alles op gebakken lucht. Vanuit het oogpunt van de statistiek is de informatie verkregen uit de Cito-eindtoets onbetrouwbaar en dus onbruikbaar. Wilt u dit instrument goed inzetten, dan dient u eerst gecommitteerden aan te stellen en een fatsoenlijk, extern gecontroleerd afnameprotocol op te stellen. De vraag is echter of we daarop zitten te wachten. Zijn er geen andere, betere instrumenten om de kwaliteit van ons basisonderwijs te meten? Een instrument waarbij bijvoorbeeld ook rekening gehouden wordt met andere elementen die er toe doen: zelfstandigheid, positief zelfbeeld, werkhouding, creatief problemen kunnen oplossen en sociale intelligentie. Deze factoren blijken immers van doorslaggevende aard te zijn bij later levensgeluk. En daar is het ons toch om te doen voor onze kinderen!
René van Engelen is vader van drie basisschoolkinderen, leerkracht groep 8 van basisschool de Viermaster in Papendrecht, docent aan de Ichthus-pabo, ex-docent statistiek en auteur van onder andere 'Statistische toepassingen' (Baarn, 2001, NijghVersluys).