blad nr 9
1-11-2024
auteur L. Rötgers
Column

Soms is ouderwetse repressie noodzakelijk

Op een openbare parkeerplaats vlakbij mijn huis staat een bordje: Bitte sauber halten. Ik vraag me dan altijd af of iemand die van plan was om daar eens lekker zijn huisvuil uit te strooien, na lezing van deze tekst toch besluit er dan maar vanaf te zien. Maar er ligt nog geen kruimeltje op de grond, hoewel een prullenbak ontbreekt.
Het is een Duitse gedachte. Er is een regel en daar houd je je dan ook aan. Ik ben van nature geneigd om me niet al te nauw aan regeltjes te houden en dat is een zeer Nederlandse gedachte. Bij Duitsers komt dat niet in hun hoofd op. Ordnung muss sein.
Die drie woorden denk ik de laatste tijd best vaak als ik lesgeef aan mijn mentorklas. Het is een leuk klasje met slimme leerlingen, maar er zitten een aantal opgeschoten jongens in, die het leuk vinden om de boel een beetje te ontregelen. Tot zover niks nieuws, maar zorgelijker is dat we er als docententeam niet goed in slagen deze dynamiek te beteugelen. En dat gaat dan weer ten koste van de resultaten.
Uiteraard krijgen de leerlingen hiervan de schuld en hoewel hun gedrag bij tijd en wijle beslist irritant is, vind ik dat toch wel een beetje te gemakkelijk. Ons werk als docent bestaat namelijk uit meer dan alleen het uitleggen van de lesstof. Daarvoor hoef je alleen maar de zeven rollen van de leraar te kennen. Toen ik de lerarenopleiding deed waren het er nog zes, maar we zijn intussen naar grotere hoogten gestegen.
In de rol van de pedagoog zit de rol van ordebewaker weggemoffeld en die rol zou toch weleens wat prominenter onder de aandacht mogen komen. Soms ben je gewoon politieagent en is ouderwetse repressie (eruit sturen, strafwerk schrijven, nakomen) helaas noodzakelijk, zodat ook hardleerse leerlingen zich aan de regels houden. Die regels moeten dan wel helder zijn. Bitte sauber halten.
We slaan naar mijn idee een beetje door in onze coachende aanpak, want als je toestaat dat je eigen regels overtreden worden, word je niet meer serieus genomen.
Sommige mensen hebben geluk. Ik had vroeger een leraar met het postuur en het stemgeluid van oud-minister Ivo Opstelten. Bij het binnentreden van het lokaal wist hij al voor een oorverdovende stilte te zorgen, nog voor hij ook maar iets had gezegd. Ik zal niet zeggen dat we bang voor hem waren, maar je voelde aan je water dat er met deze man niet te spotten viel. Nooit heb ik hem strafwerk zien uitdelen of wat dan ook.
Niet iedereen beschikt van nature over zoveel gezag. Dat is niet erg, maar dan moet je op de lerarenopleiding niet alleen maar soft skills aanleren, maar ook een paar lessen besteden aan hoe je een vervelende leerling een spreekwoordelijk knietje kunt uitdelen.