blad nr 8
1-10-2024
auteur T. van Haperen
Column

‘Dit absurde toneelspel in honderd bedrijven, het is gênant’

In 2011 heeft het voortgezet onderwijs een week zomervakantie ingeleverd. Die zomervakantie was volgens de beleidsmakers niet meer van deze tijd, een relikwie van de agrarische samenleving. Langer naar school staat bovendien voor meer leren, hét middel tegen de kansenongelijkheid. Een extra lesweek betekent daarnaast dat leraren hun werk beter spreiden, waardoor de werkdruk daalt. Op de tekentafel een aardig verhaal. In de praktijk een bezopen idee. Middelbare scholen hebben aan het einde van het schooljaar een week of acht, negen dat er amper tot geen leerlingen zijn vanwege de afsluiting van het jaar en de daaropvolgende vakantie. Dat verandert niet echt, het beloofde effect op het leren van kinderen is dan ook niet waargenomen. In tegendeel, de leerrendement dalen vrolijk verder. Daling van de werkdruk is evenmin ervaren. Naast het inleveren van de vakantieweek groeit de lesuitval door de welzijnshype bestaand uit introductiedagen, reizen en excursies, waarna de werkdruk per les zelfs toeneemt.
Maar het kan altijd gekker. Want wat blijkt? Die dertien jaar geleden ingeleverde vakantieweek krijgen we via de cao-achterdeur weer terug. Middelbare scholen kiezen steeds vaker voor werkdrukverlaging in de vorm van vijf snipperdagen. Zelf op te nemen. Er is wel een restrictie. Als te veel mensen tegelijkertijd die snipperdagen opnemen moet de school dicht en dat is niet de bedoeling. Een voorbeeld, vorig jaar had ik twee weken meivakantie, gevolgd door hemelvaart, met daarvoor drie dagen les. Dat zijn mijn snipperdagen, en niet alleen die van mij, maar drie weken aaneengesloten vakantie in mei, vlak voor het examen, in een tijd van al veel lesuitval door personeelstekorten en ziekteverzuim, het is eufemistisch gesteld een beetje vreemd.
Zet het op een rijtje en de beloofde snipperdagenwinst slaat dood als bier in een vet glas. Jij en ik willen snipperdagen als het ons uitkomt, de directie kan onze wensen onmogelijk honoreren, de werkdruk gaat niet omlaag, de frustratie wel omhoog.
Deze machteloze malligheid, dit absurde toneelspel in honderd bedrijven, jaar in, jaar uit opgevoerd door vakbonden en werkgevers, het is gênant. De ellende begint met een jaartaakformulier dat de werkdruk probeert te beperken door extra taken te vangen in klokuren arbeid: van aanwezigheid bij brugklasbal en examenuitreiking tot professionalisering. Dit Sovjetconstruct, sjoemelproduct, zwarte boekhouding, het zegt niks over het echte werk. Het echte werk is namelijk lesgeven. Met het huidige budget is 24 lessen van 50 minuten, in klassen niet groter dan 24 leerlingen, en zeven weken zomervakantie betaalbaar. Leg dat vast en de rest regelen we zelf, op de werkvloer. De niksnut die niet wil professionaliseren en een examenuitreiking als werk ziet, die corrigeren we. Nadat dit geregeld is, richten we ons op onze kerntaak, aan kinderen doorgeven wat wij als samenleving van waarde achten. Daar valt namelijk nog een wereld te winnen. Stop de bullshit! Nu!