- blad nr 9
- 1-11-2023
- auteur T. van Haperen
- Column
De beoordeling van leerlingen in het voortgezet onderwijs deugt niet
Een aantal weken na deze tweet stelt de onderwijsinspectie dat de schoolexamens niet deugen. Examencommissies gaan dit oplossen. De politiek probeert dus toe te dekken wat echt mis is: de beoordeling van leerlingen in het voortgezet onderwijs deugt niet.
Het centraal examen van 2023 is helemaal geen topprestatie. De nationaal gemiddelde eindscores waren nog nooit zo slecht: gemiddeld 92 procent geslaagden voor corona zakt naar 89 procent. Dat staat voor een kleine zesduizend leerlingen. Het vmbo doet het overigens prima, maar vwo en met name havo falen. In de vierde klas havo doubleert 20 procent, in de vijfde zakt ook nog eens 20 procent. De minister zou woedend moeten zijn. Die kinderen kunnen beter, maar ze doen het niet, gefaciliteerd door een veel te permissief pedagogisch klimaat op scholen.
Daarnaast deugen de examens van het College voor Toetsen en Examens (CvtE) soms niet. In het examen economie vwo stonden naast een vakinhoudelijk foute vraag vier vragen waarop een antwoord anders dan in het correctievoorschrift vakinhoudelijk goed was. Hierdoor ontstaan interpretatie- en beoordelingsverschillen van meer dan 10 punten. Dus niet wat de leerling weet, maar de opvattingen van de correctoren bepalen de eindscore. Ouders en leerlingen snappen dat niet. Een recente rechtszaak: 0,1 punt tekort voor diploma, de eerste corrector geeft 23 punten, de tweede 17, het worden er 21, de rechter snapt het niet. Het examen opnieuw nakijken is precair, dus maar weer gezakt. Dit is een en al ongemak.
Bovenop het ongemak van het CvtE constateert de inspectie ook nog eens foute schoolexamens. Maar zoals altijd bij hedendaagse overheidsdiensten, de fout betreft niet de inhoud, maar de procedure. En ja, procedures kunnen altijd beter, maar het echte probleem is de kwaliteit. Een willekeurige 4 havo: acht weken les zonder tussentijdse voortgangstoetsen worden afgesloten met een toetsweek met gekopieerde oude examenvragen. De vijftienjarige nieuwkomer, recht uit de onderbouw, heeft geen idee. Kortom, diepe onvoldoendes maken moedeloos, volgend jaar weer een kans.
Meer gezakte leerlingen, het doubleren op 4 havo, ziehier het rendementsverlies van slecht onderwijs. De toetsing is een klassieke clusterfuck die niks zegt over wijsheid en alles over geluk. Daarom minister, neem maatregelen. Een tweede herkansing voor het centraal examen compenseert CvtE falen, een centrale toetsenbank voor schoolexamens kan een kwaliteitsimpuls zijn en monitor scholen die onderpresteren. Met name havisten kunnen echt harder werken. Iedereen weet dit, niemand doet iets: het equivalent van verwaarlozing door onverschilligheid.