blad nr 7
1-9-2023
auteur T. van Haperen
Column

Op kantoor kun je bukken, in de klas krijg je hem vol op het gezicht

We gaan staken 5 oktober en als mijn bond daartoe oproept, ben ik erbij. Ik neem aan dat dit ook voor jou geldt. We gaan staken voor een hoger loon en verlaging van de werkdruk. Het eerste: terecht. De welvaartsverlaging door inflatie is onacceptabel. Maar die werkdruk, laat gaan. Eerdere afspraken werkten niet, dat kan ook niet, we moeten zelf aan de bak.
Ga mee terug naar het voorjaar van 2022, 300 miljoen voor verlaging werkdruk in het voorgezet onderwijs. In november kwam daar 175 miljoen bovenop. Resultaat? Het komend schooljaar geef ik twee lessen per week meer dan het vorige. Hoe dat kan? Van de technocratische uitleg begreep ik weinig, maar dat ben ik gewend. Zo gaat het namelijk al decennia. Vakbonden, bestuurders, politiek, ze onderhandelen, doen hun best, maar de honderden virtuele werkdrukverlagingsmiljoenen lossen steevast op in het zwarte gat van de jaartaaksystematiek. De werkvloer ervaart hierdoor amper tot geen verbetering. Dat is slecht voor onze reputatie, met geld vrijmaken en doorzeuren maken jij en ik geen vrienden.
Daarom, tijd voor het eerlijke verhaal. Een leraar vo geeft 24 lessen over 38 lesweken. Vijf keer per dag een groep van gemiddeld 25 leerlingen opstarten, voor een vakles van 50 minuten, 38 weken per jaar, in jaartaaktaal 720 klokuren les op 1659. Dat kan, en vooral, het kan even niet anders. Kinderen moeten wel les krijgen in tijden van lerarentekort.
Dat neemt niet weg dat het vo wel degelijk werkstress kent. Onderzoek van het arbeidsmarktplatform Voion constateert in 2021 29 procent burn-outklachten. Een bizar hoog getal met vele oorzaken. Een leraar heeft allereerst een natuurlijk afbreukrisico. Hij doet hetzelfde werk, op vaak dezelfde plek, met leerlingen, collega’s en ouders die voortdurend iets van hem vinden en willen. In een kwetsbare loopbaanperiode zakt dan nog wel eens de dekking. Op kantoor kun je bukken, in de klas krijg je hem vol op het gezicht. Het is niet anders, de overspannen leraar is van alle tijden. De kans daarop stijgt omdat het onderwijs een opvattingencrisis doormaakt. Wat een leraar in een klas doet, hoe kinderen zich daar gedragen, de rol van de schoolleiding daarbij, het gaat alle kanten op. Hierdoor ontstaat een verwaarloosde organisatie, de mood killer van uitvoerders. De succeservaring raakt buiten bereik. Je doet het altijd voor iemand verkeerd.
Die werkdruk drukken, een ander gaat dat niet voor ons doen. We zullen zelf van onze scholen waardevolle en eerlijke organisaties moeten maken. Dat vereist een assertieve en betrokken beroepshouding. En daarvoor betalen overheid en bestuur minimaal dezelfde loonsverhoging als voor hbo, mbo en universiteit. Blijft het bod onder de 10 procent? Dan nemen jij en ik onze verantwoordelijkheid door te stoppen tot er beter betaald wordt. Hoe zit het eigenlijk met jouw actiebereidheid?