- blad nr 5
- 1-5-2023
- auteur . Overige
- Deze maand
Wiersma wil grip op onderwijs versterken
Dat blijkt uit een brief die onderwijsminister Dennis Wiersma vorige week heeft gestuurd aan de Tweede Kamer. Hoe de veranderingen precies worden doorgevoerd, zal het komend jaar duidelijk worden.
Het gedecentraliseerde onderwijsbestel met grote vrijheid voor schoolbesturen is toe aan een ‘fundamentele herijking’, zoals Wiersma het noemt. De dalende onderwijskwaliteit en toenemende kansenongelijkheid vragen om een ‘meer betrokken’ overheid.
Nieuw interdepartementaal beleidsonderzoek kraakte eerder harde noten kraakt over het huidige onderwijsstelsel. De grote autonomie en financiële vrijheid van schoolbesturen schuurt met de politieke behoefte om toch voortdurend en indirect bij te sturen.
Regie
Zeggenschap, arbeidsvoorwaarden en de lumpsum-bekostiging noemt Wiersma als belangrijke onderwerpen ‘die te lang zijn blijven liggen’. De minister liet sinds zijn aantreden al eerder doorschemeren dat hij de overheid meer regie wil geven op het onderwijs, in De Balie, in de Tweede Kamer en met Prinsjesdag.
‘Het afgelopen jaar heb ik vele voorbeelden gezien, gesprekken gevoerd en inzichten opgedaan’, schrijft de minister. ‘Het is voor mij dan ook niet de vraag of we tot een verdere aanpassing van de genoemde vraagstukken moeten komen, maar de manier waarop en de richting ervan. Zodat we ook in de toekomst alles op alles zetten voor het best mogelijke onderwijs.’
Hengelen
Ook de onderwijsfinanciering ligt onder de loep. Kritiek op de bekostiging klinkt al lange tijd, onder meer vanuit de Algemene Rekenkamer en de AOb. Onderwijsgeld komt lang niet altijd terecht waar het nodig is, er is vaak te weinig zicht op en inspraak over de besteding. Naast de vrij besteedbare lumpsum hengelen schoolbesturen naar een hele trits veelal tijdelijke subsidies. Om meer voorwaarden te kunnen stellen aan de bekostiging werkt Wiersma aan een nieuw financieringsinstrument, dat in de eerste helft van 2024 bij de Tweede Kamer moet liggen. Voor die tijd wil hij met onderwijsorganisaties in gesprek over de sturing en financiering.
Systeemfouten
“Sterk dat deze minister eindelijk durft de grote systeemfouten aan de kaak te stellen”, reageert AOb-voorzitter Tamar van Gelder. “De overheid heeft een grondwettelijke verantwoordelijkheid en die is te gemakkelijk en te lang afgeschoven.”
Van Gelder wijst op het lerarentekort. “De overheid heeft niet gestuurd op de hoofdzaak, voldoende goed opgeleide bevoegde leraren met voldoende stabiele bekostiging. De doorgeslagen autonomie van schoolbesturen leidde tot bestuurlijk hobbyisme en gegraai. De weg naar meer centrale regie vanuit de overheid is daarom alleen maar logisch.”
“Tegelijkertijd: een betrokken overheid moet ook weer niet doorslaan in een soort van overheid die het hoe bepaalt met een doorgeschoten meet- en afrekencultuur en prestatiebekostiging”, aldus Van Gelder. De AOb gaat de komende tijd graag in gesprek met de leden over hoe het besturingsmodel er dan wel uit zou moeten zien.