- blad nr 4
- 1-4-2023
- auteur K. de Weert
- Idee
‘Juf, zit jouw hoofddoek vast met nietjes?’
‘Juf, waarom heb je een doek op je hoofd?’ en ‘Wat voor haar heb je?’. Deze vragen kreeg Kamalia Talhaoui, kleuterleerkracht op basisschool Yunus Emre in Den Haag, regelmatig op de overwegend witte scholen waar ze eerder werkte. Ze vroeg haar leerlingen dan: ‘Wat voor haar denk je dat ik heb?’ Daaruit kwamen allerlei grappige fantasieën. “Sommigen dachten echt dat ik regenbooghaar had of haren tot op de grond met roze glitters. Ook vroegen ze of mijn hoofddoek vastzit met nietjes of lijm.”
De leerkracht heeft al deze uitspraken gebundeld en daarmee het prentenboek Juf, wat voor haar heb je? gemaakt om het onderwerp bespreekbaar te maken. “Er zijn steeds meer vrouwen met een hoofddoek die voor de klas staan. Ik weet zeker dat zij dezelfde vragen krijgen als ik. Ook hebben kinderen soms vragen als ze een moeder met een hoofddoek zien op het schoolplein. Hoe mooi is het als we hier van jongs af aan gewoon open met elkaar over kunnen praten, leren dat we onder onze uiterlijke verschillen allemaal hetzelfde zijn en begrip voor elkaar hebben.”
Dat begrip had Talhaoui als kind ook graag gehad van haar klasgenoten. Ze groeide op in Wateringen, was de enige moslima in haar klas en voelde zich soms anders. “Als ik na een feest henna op mijn handen had, dan vonden andere kinderen het vreselijk om mij een hand te geven in de rij. ‘Je hebt poephanden’, zeiden ze. Mijn leerkracht besprak dit niet, zij wist ook niet beter. Ik weet nog dat de schoolfotograaf kwam en de leerkracht zei: ‘Ga maar even je handen wassen.’ Maar henna gaat er na twee weken pas af.”
Bij de kleuters in haar klas ziet Talhaoui soms soortgelijk onbegrip. Zo zag ze dat een kind een meisje geen hand wilde geven omdat ze een ‘donker handje’ had. “Dat vind ik verdrietig en maak ik bespreekbaar. In de kring haal ik bijvoorbeeld de wereldbol erbij en laat filmpjes zien van hoe de mensen er in andere werelddelen, zoals Azië of Afrika, uitzien. We zijn allemaal uniek en dat maakt ons juist mooi, maar uiteindelijk zijn we ook allemaal hetzelfde en heeft iedereen een hart dat klopt. Dat wil ik ze leren.”
Die boodschap wil ze ook overbrengen met haar prentenboek dat sinds januari bij de boekhandel ligt. De juf in Talhaoui’s prentenboek heet geen Kamalia maar Selma, omdat dit een Marokkaanse, Turkse én Nederlandse naam is. Ze krijgt net als Talhaoui de vraag ‘Wat voor haar heb je?’. De kinderen in het boek fantaseren erop los en uiteindelijk laat juf Selma haar haren zien aan de klas.
Wat ben je mooi!
In het echt laat Talhaoui ook elk jaar haar haren zien op verzoek van de kinderen. “Ik bereid me er thuis wel op voor; zet mijn haar in de spray en doe er vrolijke speldjes met madeliefjes in, zodat de kinderen het echt kunnen bewonderen. Thuis vertellen de kleuters dan vol verwachting dat ze morgen mijn haar mogen zien. Ik neem op de dag zelf een kam en glitterspray mee en ze mogen voelen of vlechtjes maken. Meestal tellen ze de madeliefjes in mijn haar en is het meteen ook een rekenlesje.”
Op het moment dat de kleuterleerkracht haar hoofddoek afdoet, is ‘Juf, wat ben je mooi!’ vaak de reactie. “Ik leg uit dat dat nou juist de reden is waarom vrouwen volgens mijn geloof een hoofddoek dragen en vertel in simpele woorden wat over de islam. Meestal begrijpen ze het dan wel. Na de eerste verwondering zeggen ze vaak: ‘Maar je hebt gewoon háár, net als ik’. Dan zien ze dus dat we uiteindelijk allemaal hetzelfde zijn.”
Dat praten over haar hijab, verschillen en respect nog hard nodig is, blijkt alleen al uit de online reacties die Talhaoui op een interview met foto in het AD kreeg. “Ik kreeg naast alle positieve berichten ook veel nare opmerkingen, over onderdrukking en dat een juf met hoofddoek waarschijnlijk geen Nederlands spreekt.” Uit islamitische hoek kreeg ze kritiek op haar hakken en kleding. “Laten we niet oordelen en gewoon respect voor elkaar hebben. Soms denk ik dat juist volwassenen mijn prentenboek maar moeten lezen, haha!”
Sinds kort werkt Talhaoui op een islamitische basisschool, omdat daar een kleuterklas dreigde te sluiten vanwege het lerarentekort. Hier krijgt ze niet veel vragen meer over haar hijab. Wel leest ze er voor uit haar eigen prentenboek en willen de kinderen nog steeds graag haar haren zien. Ze verwacht in de toekomst meer eigen boeken voor te kunnen lezen, want Talhaoui zit vol met les- en boekideeën om verschillen bespreekbaar te maken. “Mijn volgende prentenboek gaat over dat ik op huisbezoek ga bij verschillende culturen en is ook gebaseerd op echte gebeurtenissen.”
Kamalia Talhaoui, Juf, wat voor haar heb je?, € 15,99