blad nr 3
1-3-2023
auteur L. Rötgers
Column

Moeder had het boekverslag van haar zoon zelf geschreven

Toen ik Nederlands studeerde, moest ik wekelijks een aanzienlijke hoeveelheid lezen en schrijven. Omdat ik mijn studie probeerde te combineren met een groots en meeslepend leven, schoot de kwaliteit van de in te leveren schrijfsels er weleens bij in. Op een kwade katerige ochtend besloot ik een opdracht van een medestudent wat te bewerken en deze in te leveren alsof het die van mij was. In mijn herinnering ging het stukje over leestekengebruik in een gedicht van K. Schippers, maar het kan ook een ander onmisbaar wetenschappelijk onderwerp geweest zijn.
Niet lang daarna werd ik samen met de medestudent bij de examencommissie op het matje geroepen. De plagiaatcontrole had in onze opdrachten een opzienbarende hoeveelheid gelijkenissen gevonden. Ik gaf mijn fout toe. Dat heeft mij destijds gered, want plagiaat is op de universiteit natuurlijk een doodzonde. Ik werd niet schuldig bevonden aan fraude, maar wel berispt wegens onzorgvuldig handelen, een mededeling die dezelfde universiteit niet lang daarna kon herhalen aan het adres van hoogleraar Roos Vonk, u weet wel, die van de asociale vleeseters.
Een en ander was alweer diep in mijn geheugen weggezakt, totdat ik afgelopen week vergaderde over het nakijken van boekopdrachten. Ook onze school kent een programma met plagiaatcontrole, waar jaarlijks diverse leerlingen door worden betrapt wanneer zij hun boekverslag integraal van een internetsite hebben overgenomen. Diezelfde controle biedt echter geen soelaas aan corrupte moeders die iets te enthousiast helpen bij het fabriceren van een stukje tekst. Vorig jaar belde er zelfs eentje kwaad op waarom het verslag van haar zoon bol van stel- en spelfouten door mij als onvoldoende was beoordeeld. Het bleek dat ze het zelf had geschreven en ik had zonder dit te weten het schrijfsel van moeder als onder niveau gekwalificeerd. Terecht overigens.
Toen de vergadering tegen vijven liep en mijn collega een uitdrukking op zijn gezicht had die een diep verlangen naar speciaalbier prijsgaf, besloten we dan ook dat we de beoordeling toch niet waterdicht zouden kunnen maken. Speerpunt is dat onze leerlingen het boek ook daadwerkelijk lezen, wat in de praktijk al een hele uitdaging blijkt. Daarom bestaat de volgende boekopdracht uit een mondeling, waarbij ouderdeelname uiteraard is uitgesloten.
Daarnaast trokken we een andere conclusie. Vladimir Lenin zei ooit eens: vertrouwen is goed, maar controle is beter. Een eeuw later is zijn land een nare politiestaat, mede dankzij hem en weer een andere Vladimir. De dreiging van controle is geen comfortabel vertrekpunt voor de creatie van wat dan ook. Misschien moet je mensen enige ruimte bieden om te kunnen rommelen, dat wakkert initiatief, vindingrijkheid en creativiteit aan. De sufferd die alles kopieert zal niet ver komen.