- blad nr 3
- 1-3-2023
- auteur B. Ros
- Redactioneel
Slim uitbesteden ontlast de leraar
Zonder ouders en actieve dorpsbewoners zou het team van kindcentrum De Sprong in Wanroij (Brabant) het maar lastig kunnen bolwerken. Directeur Céline Ploeger somt op: vrijwilligers van het Wanroijs Activiteiten Comité organiseren voor school het sinterklaas- en het carnavalsfeest, het Repair Café geeft bandenplakles aan groep 8, ouders regelen alle praktische zaken voor uitjes en versieren de school bij feesten. En dat is dan nog maar een greep uit alle activiteiten die ze uitbesteedt. “Allemaal kleine dingen, maar het telt wel op en betekent echt een lastenverlichting voor onze leraren.”
Ook haar collega Linda van den Hurk, directeur van basisschool Vlasgaard in Zeeland is blij met de actieve ouders op haar school. Dat is mede te danken aan een bewuste inzet op ouderbetrokkenheid: “We willen ouders vanaf het begin betrekken bij activiteiten en hen niet alleen invliegen om dingen uit te voeren.” Daarbij benutten ze de talenten van ouders. Een muzikale ouder? Die wordt gevraagd mee te helpen met de eindmusical. Van den Hurk: “De voorzitter van onze ouderraad werkt bij de bibliotheek. Die komt dan met een kar vol boeken de school binnen.”
Eventmanager
Kun je niet beter een bedrijf inhuren om activiteiten te organiseren? Dat scheelt een hoop geregel, maar beide schooldirecteuren zien ook nadelen. “Het gaat om maatwerk, activiteiten moeten aansluiten bij waar je als school mee bezig bent en wat er speelt”, zegt Ploeger. “Als je dat eerst allemaal moet uitleggen, kost uitbesteden meer tijd dan het zelf samen met ouders doen.”
Hetzelfde geldt voor zeg het inhuren van overblijfkrachten of het uitbesteden van de nieuwsbrief aan ouders. Dat willen ze liever in eigen hand houden. “Onze ouders zijn ook de ambassadeurs van onze school”, aldus Van den Hurk. Ploeger vult aan: “We kiezen voor educatief partnerschap: ouders en leraren zijn samen verantwoordelijk voor de schoolontwikkeling van de kinderen.”
Harrie van de Ven, collegevoorzitter van hun schoolbestuur Optimus, deelt deze overwegingen. Toch vindt hij dat scholen meer werk mogen uitbesteden. “Ik wil graag binnen onze scholen de discussie aanzwengelen over wat we nou wel en niet tot onze kerntaken rekenen. Want met alle respect: leraren moeten wel heel erg veel doen.” Hij verwijst naar cijfers van de OESO waaruit blijkt dat Nederlandse leraren ongeveer tweehonderd uren meer draaien dan collega’s in andere landen. “En dan hebben we het alleen nog over de contacturen, het primaire proces. Daarbovenop komen nog de paaswandeling, de kerstviering, excursies en uitstapjes enzovoort.” Binnen het bestuur is al eens geopperd om een eventmanager aan te stellen die voor een cluster van scholen gaat werken. Dus intern zeg maar. “Zo iemand kan de onderwijsprofessionals ontlasten, waardoor deze zich intensiever met kerntaken kunnen bezighouden.”
Stages
Het algehele beeld is: de leraar is er voor de kerntaken, andere taken kun je maar beter uitbesteden. Zo zijn Van den Hurk en Ploeger maar wat blij met de administratieve ondersteuning vanuit het bestuur. Zo hebben ze zelf geen omkijken naar het verwerken van ziekmeldingen en facturen.
Maar over wat kerntaken zijn, verschillen de meningen. Zo stelt een gepensioneerde mbo-docent in een opiniestuk in Trouw dat de docent en niet een extern bureau het meest geschikt is om een stageplaats te vinden voor zijn studenten. Want de docent kent zijn pappenheimers immers?
Onzin, vindt Joanne Woerlee-de Visser, projectleider van het Bureau Stage en Werk binnen het Da Vinci College in Dordrecht. Dit interne bureau begeleidt studenten van de entreeopleidingen bij het vinden van een geschikte, vaak beschermde stageplek. “Zolang je maar zorgt voor korte lijntjes met de docenten, werkt dit beter dan hen het zelf laten regelen”, stelt Woerlee.
“Onze meerwaarde is dat wij de tijd hebben om een goed netwerk van bedrijven op te bouwen en te onderhouden. Docenten hebben al duizend dingen aan hun hoofd. Ik hoef niet voor de klas te staan, heb geen vast rooster en ben dus veel flexibeler.” Zo is ze altijd op zoek naar projecten waarbij studenten praktijkervaring kunnen opdoen, zoals het Fietsenproject. Hierin knappen studenten afgedankte fietsen op om die vervolgens door te geven aan mensen die moeilijk rondkomen. “Dat bedenken en op poten zetten, daar heeft een docent geen tijd voor.”
Bovendien vraagt het opbouwen van goede contacten met het bedrijfsleven om andere kwaliteiten dan lesgeven, aldus Woerlee. “Je moet zakelijk kunnen denken en meedenken met wat bedrijven nodig hebben.”
Rapportvergaderingen
Winst in tijd én onderwijskwaliteit was wat Anno Droste voor ogen stond toen hij in 2017 als docent maatschappijleer wat ging stoeien met een Excelbestandje. Want wat was hij als starter teleurgesteld na zijn eerste rapportvergadering! “Ik had hooggespannen verwachtingen en had het heel goed voorbereid. Maar er werd nauwelijks serieus over leerlingen gepraat, alleen maar open deuren ingetrapt, zo van: x moet beter zijn best gaan doen. Ik dacht: hier zitten ruim honderd leraren vijf middagen lang iets te doen met nul opbrengst. En dat vier keer per jaar. En het ergste: met goed onderwijs had dit weinig van doen.”
Dat kon beter, vond Droste. Feedback aan leerlingen moest centraal staan. Op zijn Excell-sheet konden collega’s per leerling korte feedback geven. De leerling zelf krijgt deze informatie ook te zien en bepaalt aandachtspunten voor de toekomst. Deze bespreekt hij in een driehoekgesprek samen met de mentor en ouders.
Zijn eigen school werd er blij van en scholen in de regio toonden ook interesse. Inmiddels gebruiken zo’n 250 vo-scholen de door hem ontwikkelde tool leerlingbespreking en heeft Droste het lesgeven opgegeven om als extern deskundige scholen te trainen in zijn methodiek. “Bij oude rapportvergaderingen gaat het vaak alleen over leerlingen die het slecht doen. Leerlingen konden bij wijze van spreken een diploma behalen zonder ooit besproken te zijn. Dat kan met deze methodiek niet meer.”
Droste brengt zijn tool niet aan de man door scholen tijdsbesparing te beloven. “Het gaat vooral om beter benutten van de tijd.” Scholen die denken rapportgesprekken voortaan te kunnen uitbesteden moet hij teleurstellen. “Feedback geven is een kerntaak voor leraren, dat kun je niet uitbesteden. We zorgen er alleen voor dat ze daar meer en beter werk van gaan maken. We horen heel vaak terug van scholen dat ze heel anders naar leerlingen zijn gaan kijken.”
Core business
Wat weerhoudt schoolbestuurder Van de Ven er eigenlijk van het idee van een eventmanager te verzilveren? “We moeten eerst scherper samen formuleren wat we wel en niet verwachten van een onderwijsprofessional. Ik hoor graag wat de beroepsgroep zelf beschouwt als core business. Terug naar de kern van het vak, spreekt basisschooldirecteuren Ploeger en Van den Hurk ook aan. “Daar denken we graag over mee.”
Hardop dromend zou Van de Ven het liefst de contacturen met leerlingen verminderen en die meer rond het OESO-gemiddelde brengen. “Alleen dan krijgen leraren meer tijd voor professionele teamontwikkeling.” Voorts meer uitbesteden in de secundaire processen, met behoud van de eigen kleur en signatuur van een school. “Om de werkomgeving voor leraren te versterken en verbeteren, ben ik ervoor om meer uit te besteden. Ik wil niet meer dat onze leraren om vier uur nog hun klaslokaal staan te stofzuigen.”