- blad nr 1
- 1-1-2023
- auteur R. Wisman
- Idee
Kaartenset speelt in op het gevoel
‘Hi, wat ben je leuk.’
En: ‘Ik ben blij dat ik je juf mag zijn.’
Of: ‘Jij hebt goed je best gedaan bij rekenen.’
“Even een compliment of een lief woord; dat kan zo helpend zijn.” Dat merkte juf Josta van Onna vanaf het moment dat ze de kinderen dagelijks verwelkomde met een verrassende spreuk op hun tafel. Ze begon ermee nadat ze van baan wisselde. Na 21 jaar in het speciaal onderwijs stapte ze over naar een basisschool: Tuin 17 in Heteren. “Ik wilde de kinderen op een ludieke manier welkom heten. Een persoonlijke begroeting en even een moment voor jezelf, even voelen, voordat er een beroep op je hoofd gedaan wordt.”
“Ik zag verwonderde en blije gezichtjes. Die bevestiging dat het ze goed deed, maakte dat ik ermee door ben gegaan. Het zorgde voor een verbindende sfeer tussen de kinderen onderling, maar ook tussen mij en de kinderen.”
Van Onna maakte er veel werk van. De twintig kinderen kregen iedere ochtend een nieuwe verrassing op hun tafel op de dagen dat Van Onna werkte. “Gaandeweg hadden de kinderen steeds meer kaarten, maar waar moesten ze die kwijt? Toen ontstond het idee om er een bewaarschrift bij te doen, waar ze ook iets in konden schrijven.”
Liefhebben
Dat het onderwijs zich vrijwel uitsluitend op de cognitie richt, is jammer. “Het gevoel is een sluitpost, terwijl dat bijdraagt aan zelfkennis. En dat is essentieel voor groei en ontwikkeling. “Hoe gaat het? Wie ben jij? Waar ben jij goed in en wat wil jij nog leren?”
“Wanneer een kind zich bewust is van zijn kwaliteiten, dromen en verlangens, en zich gezien en gehoord voelt, gaat het vanzelf ook beter presteren. Daar ben ik van overtuigd. Dan komt eruit wat erin zit.”
Uiteindelijk resulteerden haar lovende welkomstboodschappen in 42 mooi vormgegeven kaarten in zes categorieën: emoties, wensen & verlangens, zelfvertrouwen, ik en de ander, bewustwording en zelfliefde & compassie. Iedere categorie kent een aantal vragen. Emoties: ‘Wat maakt jou aan het lachen?’ Wensen en verlangens: ‘Wat zou je toveren als je magische krachten had?’ Zelfliefde en compassie: ‘Hoe zorg jij goed voor jezelf?’ Ik en de ander: ‘Wie kent jou het beste?’
Van Onna doet ook yoga, meditatie en visualisatieoefeningen met de kinderen.” Lachend: “De collega’s moesten wel even aan me wennen, maar inmiddels werken ze allemaal met de kaartenset. Ieder op z’n eigen manier.” De ene keer is het vijf minuten, de andere keer duurt zo’n sessie een kwartier. Het is net wat er leeft.
Geheim
De simpelste vraag? ‘Waar word je blij van?’
“Mijn man die ook leraar is, zei verbaasd: ‘Zo’n simpele vraag? Dat is toch helemaal niet interessant, Josta.’ ‘Oh ja?’, zei ik. Weet jij dan van al je kinderen waar ze blij van worden?”
Dat bleek niet zo te zijn. De spannendste vraag: ‘Wat vinden anderen leuk aan jou?’ “Pak je schrift en potlood en ga het maar vragen. Dat is in het begin heel spannend, maar dat wordt steeds leuker. Dat schrijven ze dan in hun schrift en daar krijg ik dan reacties van de ouders op. Dat je goed kan voetballen; dat je er altijd leuk uitziet; dat je behulpzaam bent.”
De moeilijkste vragen: ‘Wanneer vind je jezelf lief?’ En: ‘Wat vind je echt knap van jezelf?’
“Alle gevoelens mogen er zijn. Door te delen, ervaren kinderen: ik ben niet de enige die dit voelt. Dat schept herkenning en verbinding. Ik ben niet alleen; het is iets wat erbij hoort. Dat maakt het minder beladen en geaccepteerd.” En de vragen zijn ook didactisch inzetbaar, benadrukt Van Onna. Kinderen kunnen het inzicht verwerven dat ze hulp mogen vragen. Of dat doorzetten helpt als je verder wilt komen.
Van Onna discussieerde met vrienden en collega’s over de inhoud. Vooral over de vraag: ‘Wat is je grootste geheim?’ Moest die er wel bij? “Het is onschuldig bedoeld: een keer een voetbal over de schutting getrapt bij de buren, een keer een snoepje gestolen. Als je ziet dat een kind er ongemakkelijk van wordt, geeft het je de verantwoordelijkheid om daar wat mee te doen.” Doorslaggevend was de reactie van een vriendin die na het horen van deze vraag begon te huilen en zei Ik zou willen dat een leerkracht het vroeger aan mij gevraagd had.”