- blad nr 5
- 1-5-2022
- auteur B. Ros
- Redactioneel
Lastig vernieuwen in het Gooi
Toen Jan Adels anderhalf jaar geleden rector werd van het Willem de Zwijger College, wist hij dat hij zijn borst nat kon maken. “Toen al was duidelijk dat er iets moest gebeuren.”
Adels, die in zijn vorige baan een middelbare school in Edam van het inspectieoordeel ‘zwak’ naar ‘sterk’ had weten te tillen, stroopte met plezier de mouwen op.
Wat was de situatie die hij aantrof? Een school waar de instroom al vele jaren daalde, vorig schooljaar nog maar tachtig nieuwe leerlingen. Een van de oorzaken, zo bleek uit een imago-onderzoek, is het opvallend negatieve beeld bij buitenstaanders, bij ouders en leerlingen die niet op het Willem zaten. “Buitenstaanders zien de school als een plek waar alleen mensen uit een bepaalde groep komen, een elite. En ze denken dat je het op het Willem niet fijn hebt, als je daar niet toe behoort”, licht Adels toe. De school ligt in Het Spiegel, een van de oudste villaparken van Nederland.
Doorgaan op de oude weg was geen optie. Mede op basis van een onderzoek door Berenschot koos Adels samen met het team en bestuur daarom voor een geheel nieuwe school, eentje die zich zou onderscheiden van de andere scholen drie havo/vwo- en twee mavo-scholen in de gemeente Gooise Meren. De nieuwe school, de vrucht van een fusie tussen het Willem de Zwijger College en de Vitusmavo, leunt op drie pijlers: het montessoriconcept, een inhoudelijke profilering met duurzaamheid, cultuur en digitale technologie, en een brede scholengemeenschap met een meerjarige brugperiode: twee jaar voor mavo/havo en drie jaar voor de havo/atheneum/gymnasium-brugklas.
Het eigen team en bestuur waren enthousiast. “De vernieuwing sloot aan bij de persoonlijke drijfveren van veel docenten”, vertelt Adels. “Het was een breed gedeeld ideaal.”
Maar niet in de volle breedte, zo bleek. Veel ouders waren om uiteenlopende redenen not amused. Sommigen vonden het vervelend dat er een mavo bij kwam. Anderen waren fel gekant tegen het verdwijnen van de naam Willem de Zwijger. En weer anderen zagen niets in montessori. “Ouders waren bang dat de eigen Willem-cultuur zou verdwijnen.”
Er zullen ontegenzeggelijk dingen veranderen: in het gebouw van het Willem de Zwijger College lopen straks ook de leerlingen van de Vitusmavo rond voor enkelen ook een schrikbeeld terwijl in het mavogebouw de nieuwe school van start gaat. Dat is een ‘sterfhuisconstructie’, oordeelden de ouders. “Er ontstonden allerlei spookverhalen, één daarvan was het visioen van dertig leerlingen die over een paar jaar het licht uit zouden doen”, vertelt Adels. Maar in plaats van minder leerlingen zal het gebouw juist meer leerlingen gaan herbergen, want na twee schooljaren stromen de montessorianen door naar het Willem-gebouw. Dat mag zo zijn, zeiden ouders, maar al die aandacht voor het montessoriconcept gaat ten koste van het onderwijs aan onze leerlingen.
Kort geding
In oktober 2021 barstte de bom. De boze ouders, inmiddels verenigd in de groep ‘Bezorgde Willem Ouders’, zochten en kregen publiciteit in de regionale krant. Verder stemden de ouders en leerlingen uit de medezeggenschapsraad tegen de fusieplannen en stapte de voltallige ouderraad op.
Toen dat de plannen niet tegenhield want alle overige partijen, zoals de mr van de Vitusmavo, de docenten, het schoolbestuur, de gmr en de raad van toezicht waren wel voor spanden de Willem-ouders een kort geding aan. Vlak voor kerst stelde de rechter hen in het ongelijk. Komend schooljaar gaat het Montessori Lyceum Gooise Meren van start, met 86 aanmeldingen.
Inmiddels is de storm geluwd in de school. “Ik krijg nauwelijks meer boze mails”, zegt Adels. De school heeft geprobeerd met zo’veel mogelijk ouders in gesprek te blijven, onder meer door het organiseren van webinars. De eerste keer, vlak voor de uitspraak van de rechter, was nog pittig, daarna kwamen er steeds meer vragen om uitleg over wat dat montessoriconcept dan eigenlijk inhield. Begin maart trad een nieuwe ouderraad aan die, in de woorden van Adels, “opbouwend meewerkt”.
Kijkt Adels er nu op terug als een standenstrijd? De elite tegen de mavo? Aan dergelijke interpretaties waagt hij zich niet. Ook de brede brugperiode was niet het echte pijnpunt. Al was het maar omdat zittende ouders daar niet mee te maken krijgen. “In het algemeen zijn ouders bij brede brugklassen inderdaad vaak bang voor niveaudaling. Dat is het gevoel, maar ik denk juist dat wij leerlingen de kans geven om op een zo hoog mogelijk niveau te komen.” Het montessoriconcept moet hierbij helpen: “Het dagelijkse uur keuzewerktijd kunnen ze bijvoorbeeld benutten voor extra wiskunde omdat ze het nog niet snappen, maar ook om erin te excelleren.”
Ze hebben wel overwogen om voor een echt brede brugklas, van mavo tot en met gymnasium, te gaan, maar uiteindelijk gekozen voor een mavo/havo- en havo/atheneum/gymnasiumbrugklas. “We schatten in dat die volle breedte nog een stap te ver is. We zouden dan leerlingen, docenten en ouders wel heel erg uit comfortzone halen.” Maar belangrijker: “Die breedte is niet ons ideaal. Dat ideaal is wel: ervoor zorgen dat we een heel goede school worden en dat leerlingen én ouders heel positief over ons denken.”
Zijn persoonlijke stip op de horizon heeft hij al gezet: “In Edam, tijdens mijn vorige baan, wilde ik een keer vis kopen en kreeg ik die cadeau van de verkoper. Omdat ik de school gered had. Ik hoop dat als ik in Bussum over een jaar of zes boodschappen doe, ik om dezelfde reden weer gratis vis krijg.”
De ouders in huidige ouderraad is om een reactie gevraagd, maar zij wilden niet ingaan op de fusie