- blad nr 1
- 1-1-2022
- auteur . Overige
- Redactioneel
Deze docenten zijn we kwijt
Goede, gemotiveerde leraren verlaten gedesillusioneerd het onderwijs. Omdat ze geen vast contract kunnen krijgen, steevast te laag ingeschaald worden of het beleid van de schoolbesturen zat zijn.
{portret 1}
‘Leraren zijn het sluitstuk’
Jantine Leeflang (41) uit Venhuizen, was docent natuurkunde en is nu paardentandarts:
“Mijn ouders, beiden leraar, riepen altijd: Ga het onderwijs niet in. Toch stapte ik van het bedrijfsleven over naar een baan als natuurkundeleraar op een mavo-, havo- en vwo-school. De eerste jaren waren fantastisch, door het team dat we hadden en de vrijheid die we kregen, maar doordat er collega’s met pensioen gingen veranderde dat. Wat volgde was een leger aan onervaren en vaak ook onbevoegde invallers. Op een gegeven moment was het normaal dat we het schooljaar begonnen met twintig nieuwe collega’s, waarvan hooguit twee het einde van het jaar haalden.
De ene na de andere collega zat op een gegeven moment overspannen thuis, omdat de werkdruk te hoog was. Uiteindelijk ging bij mij het licht ook uit. Ik zat maanden thuis en overwoog het onderwijs uit te stappen, maar het bleef kriebelen. En dus besloot ik te reageren op een tijdelijke functie. ‘Wat kom je hier doen’, vroeg de schoolbestuurder. ‘Ik weet dat u niemand kunt vinden en als u iemand vindt, dan is dat een onervaren type dat de eersteklassers gaat verpesten’, antwoordde ik. ‘Dat klopt’, zei hij. Ik werd aangenomen met een tijdelijk contract in de schaal waar ik geëindigd was. Een halfjaar later zat ik op gesprek bij een andere school. Ik kon direct starten, alleen wel in een lagere schaal en daar viel niet over te praten. Dat was de druppel, ik stapte het onderwijs uit. Niet alleen uit onvrede over het salaris, maar vooral vanwege de puinhoop op veel scholen. De besturen houden bewust de flexibele schil van jaarcontracten met lage salarissen aan om de kosten te drukken. Het geld gaat naar externen, onzinnige onderwijsvernieuwingen en andere randzaken en de leraren zijn het sluitstuk. Een collega zei het laatst zo: ‘Ik voel me net een stekker die in een leeg stopcontact gestopt wordt.’ Daar kan ik me volledig in vinden.”
{portret 2}
‘Ze gunden mij geen vast contract’
Mark Beumer (43) uit Millingen aan de Rijn was docent geschiedenis en staatsinrichting en is nu promovendus aan Charles University te Praag:
“Geschiedenis en staatsinrichting is een overschot-vak. Vandaar dat ik sinds mijn afstuderen, twaalf jaar geleden, geen vaste baan heb kunnen vinden. Mensen vragen wel eens waarom ik niet gewoon scheikunde geef of een ander vak waar wel leraren voor gezocht worden. Ja, omdat ik dat niet interessant vind natuurlijk! Ik hou van geschiedenis. Nog altijd check ik de vacatures van scholen in de buurt, hoewel ik besloten heb nooit meer les te geven. En als ik weer voor de klas ga staan, dan is dat op een universiteit of een andere plek waar mijn kennis en inzet wel gewaardeerd wordt. Een dieptepunt in al die jaren dat ik actief solliciteerde op middelbare scholen, was de schooldirecteur die tijdens een sollicitatiegesprek mijn promotieonderzoek, waar ik op dat moment druk mee bezig was, betitelde als onzinnig. Het leek meer op een bashing dan een sollicitatie.
Dat terwijl het allemaal zo rooskleurig begon toen ik in 2009 van de Radboud Docenten Academie kwam en gelijk een halfjaar mocht invallen op de school waar ik mijn lio-stage had gelopen. Na deze eerste baan zocht ik verder om als eerstegraads docent geschiedenis een nieuwe baan te vinden. Dat viel niet mee. Om toch aan het werk te blijven, heb ik regelmatig andere vakken gegeven, zoals filosofie en levensbeschouwing. De grootste kans op een vast contract als geschiedenisdocent was op de school waar ik mijn loopbaan begonnen was, toen daar in 2018 een plek vrijkwam voor een aantal vaste uren per week. Alleen is de sectie geschiedenis toen voor mijn aanstelling gaan liggen en hebben ze iemand anders aangenomen. Na lang aandringen gaven ze toe dat ze mij als invaller gebruikt hadden. Toen brak er bij mij iets, wat niet meer goed gekomen is. Dat ze mij na al die jaren geen contract gunden was pijnlijk, het laatste duwtje was gegeven om het voortgezet onderwijs definitief de rug toe te keren.”
{portret 3}
‘Tien jaar van kort contract naar kort contract’
Sandra de Waard (32) uit de Achterhoek was docent beeldende kunst, vormgeving en techniek en is nu werkzaam in de mobiliteitsbranche:
“Bij mijn laatste exitgesprek werd gezegd: ‘We hadden een ander gesprek gehad als je wiskundedocent zou zijn, dan had ik je een vast contract gegeven.’ Als ik nog een druppel nodig had om uit het onderwijs te stappen, dan was dit het wel. Je wordt op deze manier zelfs gediscrimineerd om het vak dat je geeft. Zo jammer, want beeldende kunst is fantastisch, omdat je een ontwikkeling met de leerlingen doormaakt die je bij andere vakken niet ziet. Maar helaas zit er dus ook een andere kant aan, namelijk dat ik tien jaar lang van kort contract naar kort contract heb gehopt. Elke keer als ik op een nieuwe school begon en mijn best deed om er iets moois van te maken, kwam daar na anderhalf jaar een einde aan. Met als belangrijkste reden dat ze de flexibele schil in stand wilden houden en ik dus maximaal twee schooljaren bij dezelfde scholenstichting kon blijven. Dat ik keihard gewerkt had en ze ontzettend tevreden waren, dat deed er niet toe. Als dat drie keer achter elkaar gebeurt, ga je jezelf afvragen of je dit je hele leven wilt volhouden. Want de rekensom is simpel: elke anderhalf tot twee jaar een nieuwe school binnen een andere stichting, dat betekent dat je na vijf of zes jaar naar een andere provincie kunt uitwijken. Dan jaag je dus docenten alle provincies door om een baan te vinden. Het allerergste is nog dat de leerlingen de dupe zijn, want die hebben er niets aan om elke twee jaar te veranderen van docent. Die hebben baat bij ritme en regelmaat. Het vasthouden aan de flexibele schil omdat er krimp verwacht wordt in de toekomst, is in strijd met alles waar ik als docent voor sta. We hebben het hier over onderwijs, niet over een winstgevende organisatie.”